Լրագրի զրուցակիցն է «Քաղաքացու որոշում» սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության հիմնադիր անդամ, քաղաքագետ Արթուր Ավագյանը

 

-Պարոն Ավագյան, այսօր մեկնարկեց նախընտրական քարոզարշավը։ Որքանո՞վ մենք կտեսնենք ծրագրերի շուրջ բանավեճեր, որքանո՞վ գաղափարական կլինի մրցակցությունը, թե՞ կրկին անձերի շուրջ է լինելու պայքարը։ Այստեղ դուք մտահոգություն տեսնո՞ւմ եք։

 

-Իհարկե տեսնում եմ, ինքներդ էլ տեսնում եք, որ գործող Ընտրական օրենսգրքի, ռեյտինգային ընտրակարգի պայմաններում դժվար, անգամ անհնար է լինելու բովանդակային, ծրագրային բանավեճի հանգել։ Ամեն դեպքում, ունենք այն, ինչ ունենք, և քանի որ մերը գաղափարական հենքի վրա ստեղծված կուսակցություն է, փորձում ենք հենց այդ ուղղությամբ էլ տանել մեր քարոզարշավը։ Մեզ մոտ չկան «հայտնի դեմքեր», հիմնականում քաղաքացիական նախաձեռնություններում սոցիալական արդարության համար պայքարի ելած անձինք են, նաև մեզ են միացել ոչ պետական սեկտորից փորձագիտական մեծ փորձ ունեցող գործիչներ։ Մենք փորձում ենք բովանդակային պայքար տանել, մեզ համար սկզբունք ենք ընտրել, որ բոլոր այն ծրագրերը, որ կներկայացնենք, 3-5 տարվա համար իրատեսական լինեն, նաև քայլերի հաջորդականություն ենք փորձում մեր ծրագրերում արծարծել։

 

-Քանի որ ձեր կուսակցությունը շատ արագ ձևավորվեց, կարելի՞ է ասել, որ նպատակը ավելի շատ հաջորդ ընտրություններին պատրաստվելն է և ոչ թե արագ արդյունք գրանցելը այս փուլում՝ հաշվի առնելով, որ և ժամանակն է քիչ, և ինչպես դուք եք նշում, Ընտրական օրենսգիրքն է մնացել հինը։

 

- Որպես քաղաքական ուժ մենք նոր չենք։ Ֆորմալ մենք ձևավորվեցինք որպես կուսակցություն ընդամենը մեկ ամիս առաջ, բայց մենք քաղաքացիական ոլորտում օրակարգ ձևավորում էինք և պայքարում էինք սոցիալական արդարության համար։ Ինչ վերաբերում է նպատակներին, մեր գործադիր մարմնի նիստն ուղիղ հեռարձակվել է, որտեղ բավական խորը բանավեճ է տեղի ունեցել՝ կապված ընտրություններին մասնակցել-չմասնակցելու հետ։ Խորհրդարանում, թե խորհրդարանից դուրս մենք հավատարիմ ենք մեր արժեքներին ու գաղափարներին, և մեր օրակարգն, այսպես, թե այնպես, իրականացնելու ենք։ Խորհրդարանում հայտնվելը մեզ համար գերնպատակ չի եղել, իսկ մեր գործողությունները պլանը երկարաժամկետ է՝ 40, 50 և ավելի տարիներ։

 

- Դուք արդեն սկսել եք ներկայացնել ձեր ծրագիրը, առողջապահության ոլորտն եք ներկայացրել։ Որքանո՞վ է հանրությունը սպասում ծրագրերի, որքանո՞վ  կարող են հանրության ուշադրության կենտրոնում լինել քաղաքական ուժերի ծրագրերը։

 

- Մեր գործունեության ու գաղափարների առանցքում քաղաքացին է։ Նախկինում եղած բոլոր կուսակցությունները, որոնք ներկայացնում էին նախընտրական ծրագիր, դրանք հիմնականում Հայաստանի պետության հետ էին կապված։ Մեր առանցքում քաղաքացին է, մեզ համար սկզբունքային է, որ քաղաքացին չպետք է հայտնվի պետպատվերների և լավ առողջապահական համակարգ ունեցող պետությունների դեսպանատների հերթում։ Առաջին թիրախը մեզ մոտ ծանր հիվանդությունների, օնկոլոգիական հիվանդությունների լուծման հարցն է օրակարգ բերված։ Մենք փուլ առ փուլ կհասնենք մնացած բոլոր ծանր հիվանդությունների լուծման խնդրին։ Մենք երեկ կետերով հրապարակեցինք մեր ծրագրի առողջապահության մասը։

 

- ՀՀԿ-ն հայտարարում է, որ միակ իրական քաղաքական ուժը իրենք են, և ընտրությունը պետք է տեղի ունենա «Իմ քայլը» դաշինքի և ՀՀԿ-ի միջև։ Քարոզարշավը կրկի՞ն կառուցվելու է սև ու սպիտակի սկզբունքով։

 

- Չեմ ուզում ընդհանրապես մեկնաբանել ձեր կողմից նշված կուսակցությանը։ Ցանկություն չունեմ անգամ արտաբերելու այդ ուժի անվանումը։ Կարևոր չէ, թե ինչ է ասվում, կարևոր է, թե ով է ասում։ Սրանով ամեն ինչ ասված է։

 

- Կարծում եք՝ հանրությունը կմերժի՞ նրանց, ինչպես մերժեց նրանց իշխանությունը այս տարվա ապրիլ-մայիսին։

 

- Վերջին ժամանակներում հասարակության իրավագիտակցության բարձրացման միտումները բավականին արագ են ընթանում, ինչը պայմանավորված է ցանցային տեխնոլոգիաներով։ Կարծում եմ՝ հանրությունը կտա ադեկվատ գնահատականը։ Մեր մասով, այս պահին մենք ճանաչելիության խնդիր ենք փորձում լուծել։ Հիմնականում սոցիալական տիրույթում ենք հայտնի և այն մարդկանց շրջանակներում, որոնք վերջին 6 տարիներին մասնակից  և հետաքրքրված են եղել սոցիալական արդարության համար մղվող պայքարներով։

 

- Ձեր թիմը ակտիվ դերակատարում ունեցավ հեղափոխության ընթացքում։ Հիմա դուք գործող իշխանության և նրա լիդերի հետ համագործակցության հնարավորություն տեսնո՞ւմ եք՝ ձեր ծրագրերի լիակատար իրագործման համար։

 

- Մենք միասնական ու միակարծիք էինք համակարգը ապամոնտաժելու գործում, բայց նոր համակարգ կառուցելու գործում մեր տեսակետներն ու գաղափարները նույն ուղղությամբ չեն գնում։ Մենք փորձում ենք շեշտը դնել սոցիալական պետության վրա, իսկ ՔՊ-ն ավելի շատ լիբերալ մոտեցումներ ունի այդ հարցում։ Մինչև հեղափոխությունը մենք հրապարակել էինք մեր քաղաքական օրակարգը՝ կուսակցությունների մասին օրենքի փոփոխություն, ընտրական օրենսգրքի փոփոխություն և այլն։ Դուք այդ փոփոխություններից որևէ մեկը տեսա՞ք։ Այդ դեպքում ինչպե՞ս եք տեսնում մեր համագործակցությունը։ Մեզ մոտ բոլորն ինքնաբավ ու կայացած մարդիկ են և  ժամանակավոր կառավարությունում հայտնվելու մոլուցքով չեն տարված։ Անձամբ ես նախօրեին մի գրառում էի արել կրթական ոլորտի հետ կապված. Ինքս 4 երեխա ունեմ և անձամբ եմ առնչվում կրթական ոլորտում եղած խնդիրներին։ Հանքարդյունաբերության ոլորտի հետ կապված, մենք կարծում ենք, որ հանքի պարունակությունն էլ է քաղաքացունը, առողջությունն էլ։ Վերցնում է և մեկը, և մյուսը և չի հատուցվում ոչ մեկը։

 

-Բայց տեսնում ենք, որ հանքարդյունաբերության ոլորտում վերջին ամիսներին փոփոխություններ նկատվում են։ Կարծում եք՝ սա բավարար չէ՞ խնդիրների լուծման համար։

 

-Այդ տարածքում ապրող բնակիչների կամարտահայտությունը ստորգետնյա ջրերի ուղղությամբ պայմանավորելը ապաքաղաքական է։ Մարդիկ ունեն կամարտահայտության իրավունք, իրենք են ընդերքի սեփականատերը, մարդիկ 120 օր գիշերում են, թույլ չեն տալիս հանքն աշխատի, ու դա պայմանավորել ստորգետնյա ջրերի ուղղությամբ, այն դեպքում, երբ դրանք առավելագույնը 2 տարում հնարավոր կլինի կանխատեսել, ճիշտ չէ։

 

-Կա տեսակետ, որ սա անցումային խորհրդարան է լինելու, դուք կիսո՞ւմ եք նման մոտեցումը։ Նիկոլ Փաշինյանն էլ հայտարարել է, որ ձևավորվելու է լեգիտիմ խորհրդարան, որը պետք է աշխատի ամբողջ ժամկետով։

 

-Մենք ընտրություններին մասնակցում ենք որոշակի պրեամբուլայով։ Դրա մասին հայտարարել ենք և թռուցիկների տեսքով կտարածենք։ Մենք ոչ լեգիտիմ ենք համարում նաև գործող Սահմանադրությունը, որն ընդունվեց խախտումներով և դրանից բխող հանրային կյանքը կարգավորող  բոլոր օրենսդրական ակտերով։ Այս բոլորը վերանայման կարիք ունեն։ Բնականաբար, եթե ունեցանք ապաքաղաքական խորհրդարան, նույնիսկ այնտեղ հայտնվելու պայմաններում մենք ունենք սցենար, որ այնտեղից դուրս գանք և փողոցում ձեռնամուխ լինենք նոր, ավելի քաղաքական ընտրությունների կազմակերպմանը։

 

-Իսկ հանրություն ամեն անգամ չի՞ հիասթափվում փողոցային պայքարից, երբ իր ակնկալած արդյունքը չի տեսնում։ Ձեր կարծիքով, ամեն անգամ հնարավոր կլինի՞ նման -մոբիլիզացիա ապահովել։

 

-Ձեզ հայտնի վերջին անհնազանդության ակցիաները՝ նույն կենսաթոշակների բարձրացման, էլեկտրաէներգիայի, հանրային տրանսպորտի թանկացման հարցերով «փողոցը» հաղթանակներ գրանցե՞լ է, թե՞ ոչ։ Իհարկե, գրանցել է, բայց կարծում եմ, որ ժամանակն է, որ քաղաքացիական պայքարը  նաև տեղափոխվի քաղաքական հարթություն։ Ըստ էության, դրանք նույնն են, քաղաքացիականը քաղաքականից ոչնչով չի տարբերվում։  Մենք մինչև այս պահը մերժել ենք ֆորմալ քաղաքականությունը ընտրությունների բացակայության պատճառով։ Հեղափոխությունն ուներ նպատակ՝ համակարգային փոփոխությունների միջոցով հասնել սոցիալական արդարության։ Անհնար է նույն համակարգի մեջ գործել և հասնել արդյունքի։ Մենք համակարգային փոփոխությունների կողմնակից ենք, առանց դրա և մի շարք այլ գործողությունների (այդ թվում անցումային արդարադատության) հանրային համերաշխության հասնել հնարավոր չէ, մշտապես մենք կանգնած ենք լինելու նոր հեղափոխությունների ռիսկի առջև։ Մեզ մոտ օրակարգային հարց է նաև որոշումների կայացման մեջ քաղաքականության տիրոջ՝ քաղաքացու մասնակցայնությունն ապահովելու ուղիղ ժողովրդավարության պարզեցման և ներդրման հարցը։

 

 

 

 

 

 

Նոյյան տապան  -   Հարցազրույցներ