Բաց աղբյուրների վրա հիմնված Bellingcat հետաքննական կայքը արբանյակային լուսանկարների ուղեկցությամբ հրապարակել է տեղեկատվություն, ըստ որի Ադրբեջանի սահմանապահ զորքը դիրքեր է զբաղեցրել Վրաստանի տարածքում, առաջ շարժվելով մոտ 200 հեկտար: Ըստ տեղեկության, Ադրբեջանի սահմանապահները՝ որոնց ռազմատեխնիկական հագեցածությունը գործնականում չի տարբերվում ցամաքային զինուժից, դիրքեր են տեղակայել Վրաստանի Քվեմո-Քարթլիի շրջանում:

 

Ադրբեջանը Վրաստանի հարավ-արեւելյան տարածքների հանդեպ հավակնությունը արդեն ամիսներ շարունակ արտահայտում է բաց տեքստով: Դա իհարկե անում են ոչ թե պաշտոնյաները, այլ պատմաբանները՝ Ադրբեջանի ԳԱԱ անդամները: Սակայն, նաեւ մի հատկանշական հանգամանք կա: Օրերս պաշտոնից հեռացել է Ադրբեջանի ամենաազդեցիկ գործիչներից մեկը՝ Ռամիզ Մեհթիեւը, որը հայր Ալիեւի ժամանակից գտնվում էր այդ պաշտոնին: նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի պաշտոնը թողնելուց հետո Մեհթիեւը դարձել է Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ: Դա վկայում է, որ պատմաբանները պարզապես արտահայտել են պաշտոնական Բաքվի ռազմավարությունը:

 

Միեւնույն ժամանակ, արդեն պաշտոնապես Վրաստանի հանդեպ դե ֆակտո սպառնալիք հնչեցրել է Անկարան, որտեղ օրերս ընդունել էին Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Գախարիային: Թուրքիայի նախագահ Էրդողանն ասել է, որ Վրաստանը Թուրքիան եղբայրների հետ կապող կամուրջ է եւ իրականացնում է նրանց հետ նախագծեր, որոնք կարեւոր են կայունության համար: Էրդողանը Վրաստանի վարչապետին փաստացի սպառնացել է, որ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի միջեւ «խելոք կամրջի» դերը չկատարելու պարագայում Վրաստանը կունենա խնդիրներ: Իհարկե, Էրդողանը չի ասել, որ Վրաստանն այդ իմաստով դիտարկում են ժամանակավոր կամուրջ, քանի որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան իրենց ռազմավարական տեսլականում անկասկած այդ կամրջի երկու ծայրերից շարժվելու են միմյանց ընդառաջ: Ադրբեջանի սահմանապահները Քվեմո Քարթլիից սկսել են դա:

 

Մի քանի օր առաջ էլ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի նախագահները Բաքվում տեղի ունեցած Թյուրքալեզու պետությունների Վեհաժողովում հայտարարում էինբ պանթուրքիստական ապագայի մասին: Նրանք այդ ապագայի արգելք դիտարկում են ոչ միայն Հայաստանը, այլ ոչ պակաս նաեւ Վրաստանը:

 

Հայաստանի հարցում կա ռազմա-քաղաքական կարծր դիմադրություն, մի շարք գործոններով ուղեկցվող, իսկ Վրաստանի պարագայում Թուրքիան ու Ադրբեջանը կարծես թե չեն հանդիպում դիմադրության, եւ դրա վկայությունն է այն, որ ադրբեջանցի սահմանապահները Վրաստանի տարածք են խորանում առանց արգելքի եւ պաշտոնական դիմադրության:

 

Թբիլիսին անշուշտ այդ իմաստով գտնվում է երկու քարի արանքում: Երբ նա դիմադրում է Բաքվին ու Անկարային, ընկնում է Մոսկվային դիմադրելու կարողությունը, եւ հակառակը: Դրա վառ վկայությունն էր ամռանը հակառուսական ալիքի հանկարծակի բռնկումը այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանը ագրեսիա էր դրսեւորել Դավիթ Գարեջիի վանական համալիրի նկատմամբ:

 

Արեւմուտքն այդ հարցում Թբիլիսիին կարծես թե չի ցուցաբերում ուղիղ եւ անմիջական օժանդակություն, ինչը Վարդերի հեղափոխությունից ի վեր ակնկալում է Թբիլիսին ու գործնականում չի ստանում իր ակնկալիքի չափով: Դա հուշում է, որ ռեգիոնալ անվտանգության համակարգի համատեքստում Վրաստանի հարցը բաց է: Արեւմուտքը հրաժարվում է Վրաստանի ամբողջական խնամակալության տարբերակից, համարելով, որ Թբիլիսին ինքը պետք է ձեւավորի իր անվտանգության միջավայրն ու Արեւմուտքին ներկայանա ոչ թե որպես անվտանգության սպառող, այլ մասնակից, ձեւավորող:

 

Արեւմուտքն այդ հարցում ապահովել է իր համար կարեւորն ու նվազագույնը՝ Վրաստանի հարցում առանց իրեն չի ստացվի ոչինչ: Թբիլիսիին չեն թողնում Ռուսաստանի հետ պայմանավորվելու այլընտրանք: Բայց այստեղ փոխշահավետ աշխատելու գործնականում միակ տարբերակը մնում է Ռուսաստանի հետ հարաբերության խորքային առողջացման գործընթաց սկսած Հայաստանը:

 

ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մեկնաբան

lragir.am

 

 

 

 

Նոյյան տապան  -   Վերլուծություն