Կ'ոտայքի մարզային գրադարանը գործում է 1997 թուականից, թէեւ կազմաւորուել է Հրազդանի գրադարանների նախկին կենտրոնացուած համակարգի կենտրոնական գրադարանի հիմքի վրայ : Ին՞չ խնդիրներ ունի այն, ինչու՞ դրանք չեն լուծւում. այս եւ յարակից հարցերի պատասխանների ակնկալիքով «Ազգային գրադարանային» շաբաթի ընթացքում Հայաստանի հանրային գրադարանի աշխատակիցների հետ եղայ Կ'ոտայքի մարզային գրադարանում: Գրադարանի շէնքն անմխիթար վիճակում է: Այն գտնւում է բնակելի շէնքի առաջին հարկում, եւ բնակիչների անբարեխղճութեան հետեւանքով յաճախակի ենթարկւում է «տարերային աղէտների», ինչի հետեւանքով գրադարանի առաստաղը եւ յատակը գրեթէ քարուքանդ են եղել: Չեն փոխուել գրադարանի սանհանգոյցի հիմնական խողովակները: Գրադարանի պահոցները, եւ ինքն ամբողջութեամբ չեն ջեռուցւումարդեն 23 տարի: Ձմռանը մի կերպէլեկտրական սալիկներով տաքացւում են աշխատակիցների սենեակները եւ ընթերցասրահը: Գրադարանի տնօրէն Ժաննա Գէորգեանի հերոսական ջանքերի շնորհիւ է, որ առ այսօր գոյատեւում է այս մարզային օրինակելի եւ պարբերաբար գրքերով ու մամուլով համալրուող գրադարանը, որը նաեւ համախմբում է մարզի միւս գրադարանների աշխատակիցներին իր տանիքի ներքոյ կազմակերպուող տարբեր միջոցառումների եւ քննարկումների ժամանակ: Զրոյցի ընթացքում Կ'ոտայքի մարզային գրադարանի տնօրէնն ասաց, որ այս տարի վերջապէս գրադարանը կը վերանորոգուի պետպատուերի շրջանակներում: - Տիկին Գեւորգեան, վերջին մէկ-երկու տարուայ ընթացքում որքանո՞վ եւ ինչպէ՞ս է համալրուել ձեր գրադարանի գրքային հաւաքածուն: - Ի տարբերութիւն մարզի տարածքում գործող քաղաքային եւ գիւղական միւս գրադարանների` իւրաքանչիւր տարի համալրւում է մեր գրադարանի գրքային հաւաքածուն, որովհետեւ մենք ստանում ենք պետական ֆինանսաւորում նաեւ համալրման գծով: Հանրապետութիւնում լոյս տեսնող գրականութիւնից տեղեկացուած ենք եւ աշխատում ենք մեր ֆինանսական հնարաւորութիւների շրջանակներում ձեռք բերել դրանք: Այս առումով գրադարանի վիճակը բարւոք է: Մենք նաեւ բաժանորդագրւում ենք 15-անուն թերթ եւ պարբերականներ: Ստանում ենք Հայաստանի ազգային գրադարանի կողմից հրատարակուող «Հոգեւոր հայրենիք» ամսաթերթը: Այս ամէնը հիմնականում նպաստում է ընթերցողների լայն շրջանակների պահանջների բաւարարմանը: - Ովքե՞ր են օգտւում ձեր գրադարանից: - Որպէս հանրային գրադարան, մենք սպասարկում ենք հանրային բոլոր խաւերին` առանց տարիքային սահմանափակման, բայց գրադարանի ընթերցողական կազմում ընդգրկուած են դպրոցականները եւ ուսանողները: - Մասնագիտական գրականութեան գծով համալրում եղե՞լ է, եւ այս բնագաւառում օտարալեզու գրքեր ձեռք բերու՞մ էք: - Մասնագիտական գրականութեան գծով` այո': Հայաստանի հետանկախութեան հասարակական- քաղաքական ֆորմացիայի փոփոխութեան շրջանում շատ արժէքների, գիտութիւնների առումով հիմնաւոր տեղաշարժ կատարուեց: Այլ կերպ ասած` նախկին խորհրդային մասնագիտական շատ գրքեր այսօր այլեւս քննութիւն չեն բռնում մեր կեանքին: Կոնկրէտ, ասենք` տնտեսագիտութիւն, իրաւագիտութիւն, բժշկութիւն մասնագիտութիւնների գծով մենք ձեռքբերումներ ունենում ենք, եւ մեր համալրումները հիմնականում կազմակերպւում են այս ուղղութեամբ, ինչպէս նաեւ` մանկական եւ հանրագիտարանային բնոյթի գրականութիւն: Հիմա հանրագիտարանային բնոյթի գրականութիւն աւելի շատ է հրատարակւում, եւ մենք աշխատում ենք դրանք ձեռք բերել: - Ընդհանրապէս Հրազդան քաղաքում եւ շրջակայ գիւղերում քանի՞ գրադարան կա, եւ ի՞նչ կարգով է կատարւում դրանց ֆինանսաւորումը: - Կ'ոտայքի մարզում հանրային բնոյթի քաղաքային, գիւղական, մարզային մօտ 66-67 գործող գրադարան կայ: Մեր գրադարանի ֆինանսաւորումը կազմակերպւում է պետական միջոցներով` «Մասնակի աջակցութիւն գրադարաններին» ծրագրով: Քաղաքային եւ գիւղական գրադարանները ֆինանսաւորւում են տեղական, համայնքային բիւջէի կողմից: - Կարելի է ասել, որ ձեր գրադարանին տրամադրուող գումարը չի բաւարարում ձեր կարիքները: Գրադարանը լուրջ վերանորոգման կարիք է զգում: Գրքերը պահպանելու համար ձեզ մօտ պայմաններն անբարենպաստ են: Այս ամէնին զուգահեռ, չպէտք է մոռանալ, որ գրադարանի տեսքը պիտի գրաւիչ լինի, որ ընթերցողները սիրով գան եւ օգտուեն դրանցից: Ինչպէ՞ս պէտք է լուծուէն այս խնդիրները : - Գրադարանի ներքին պայմանները տարածքային առումով բաւարար են: Համապատասխանում են առաջադրուող պահանջներին: Որպէս մշակոյթի տուն, որպէս գրադարան այն տեղաւորուած է բնակելի շէնքի առաջին յարկում: Դա է մեր բազում խնդիրների պատճառը, որովհետեւ բնակիչների իւրաքանչիւր անփոյթ, անուշադիր գործողութիւնների ընթացքն անդրադառնում է գրադարանի վրայ: Յաճախակի ջրէր են թափւում, անսարք վիճակներ են ստեղծւում` սանհանգոյցների հետ կապուած: Սա մասնաւորապէս մեզանից աւելի մեծ ժամանակ է խլում: Աւելի աշխատատար է այս հարցերը կարգաւորելը, լուծելը, ինչ-որ միջամտութիւն անելը, քան բուն մեր գրադարանային աշխատանքները կատարելը: Մեր խնդիրների պատճառը հասկանալու համար դրանց հիմքերը պէտք է տեսնել: Ի սկզբանէ սխալ է եղել այն, որ գրադարանին տեղ են յատկացրել բնակելի շէնքի առաջին յարկում: Սա անհամատեղելի է զուգակցում է: Իմ պատկերացմամբ` գրադարանի առանձին շէնքը պէտք է լինի նորակառոյց, ժամանակակից բոլոր չափանիշներին համապատասխան` ունենալով բոլոր յարմարութիւնները: Դա մեծ գումարների հետ է կապուած, եւ ես լաւ եմ գիտակցում, որ այսօրուայ դրութեամբ մեզ համար անհասանելի է: Իսկ եթէ գնեն ինչ-որ շէնք, եւ այն յարմարեցնեն գրադարանին, սա աւելի թանկ կ'արժենայ: - Մշակոյթի նախարարութիւնը պարտաւոր չէ՞ բարելաւել ձեր գրադարանի շէնքային պայմանները եւ կարգաւորել եղած խնդիրները: - Պարտաւորութիւնը մշակոյթի նախարարութեան վրայ է դրուած, բայց այն ի զօրու չէ, քանի որ խնդիրների լուծումը կապուած է ֆինանսական մեծ միջոցների հետ, որոնք նախարարութիւնը չունի: Մենք աշխատում ենք միջնաժամկէտ ծրագրով: Մեր նաեւ տնտեսական, աշխատանքներն այս ծրագրով ենք համակարգում, եւ միջնաժամկէտ ծախսային ծրագրերում մենք տարի-տարի ներկայացնում ենք մեր վերադասին` մշակոյթի նախարարութեանը, տուեալ գալիք տարուայ մեզ համար պահանջուող եւբ գոյք, եւբգրականութիւն, եւբ տեխնիկական միջոցներ: Նախարարութիւնը տեղեակ է, որ 30 տարի է, ինչ մեր գրադարանը չի վերանորոգուել: Սակայն պէտք է ասեմ, որ մեր գրադարանի հիմնանորոգման հարցը պետական մակարդակով արդէն կարգաւորուած է: Քաղաքաշինութեան նախարարութեան կողմից հաստատուած պետական ծրագրերում այս տարի պէտք է հիմնանորոգումը կատարուի: Դրանից յետոյ նաեւ կլուծուէն գրադարանի` նոր գոյք ձեռք բերելու եւ դրանով գրադարանը կահաւորելու հարցերը, ինչն աւելի բարւոք պայմաններ կը ստեղծի ընթերցողների համար: Այս պահի դրութեամբ մենք ունենք 8 գործող համակարգիչ, որոնք տարբեր աշխատանքներ են կատարում: Օրինակ` «Արեւ» ծրագրով աշխատող համակարգչի միջոցով թոյլ եւ վատ տեսնող մարդկանց համակարգչային ծառայութիւն ենք մատուցում: Նրանք օգտւում են այս ծրագրից: Շուրջ 10 տարի 2 համակարգիչ ենք առանձնացրել գրադարանի գրքային հաւաքածուի մուտքագրման նպատակով «Վինայսիս» ծրագրով: Տարեվերջին հաւանաբար կ'աւարտենք հայատառ գրականութեան մուտքագրումը, իսկ եկող տարուանից կը սկսուի ռուսալեզու գրականութեան մուտքագրումը համապատասխան ծրագրի առկայութեան դէպքում: Ունենք նաեւ անվճար ինտերնետ ծառայութուն, որից օգտւում են մեր ընթերցողները: - Մշակոյթի նախարարութիւնից բացի` ձեր գրադարանը համագործակցում է Հայաստանի ազգային գրադարանի հետ: Որքանո՞վ է դա նպաստում ձեր հիմնահարցերի լուծմանը: - Հայաստանի ազգային գրադարանի հետ մեր կապերը սերտ են, եւ առիթից օգտուելով` շնորհակալութիւն եմ յայտնում եւ' Հայաստանի ազգային գրադարանի ղեկավարութեանը, եւ' ազգային գրադարանարանային ասոցիացիային, որովհետեւ նրանք մեզ միշտ օգնել են թե'մեթոդապէս, թե' նիւթապէս: Ինչ վերաբերում է գրքերի նուիրատուութեանը, դա նրանց կողմից կոնկրէտ մեր մարզային գրադարանին տրւում է ոչ միայն «Ազգային գրադարանային շաբաթ»-ի շրջանակներում, այլեւ` մշտապէս: Իսկ անհրաժեշտութեան դէպքում եթէ մենք դիմում ենք, ապա նրանք մեզ միշտ օգնում են, թէեւ մեզ օգնելու առաջարկով հիմնականում նրանք են հանդէս գալիս: - Ողջունելի են Հայաստանի ազգային գրադարանի կողմից մարզային գրադարաններին աջակցելու ձեռնարկները: Ողջունելի է նաեւ այն, որ Կ'ոտայքի մարզային գրադարանը փորձում է լուծել իր դժուարալոյծ խնդիրները, եւ չնայելով դրանց առկայութեանը` կազմակերպում է աճող սերնդի հայեցի դաստիարակութեանը նպաստող տարբեր միջոցառումներ` ձգտելով նրանց մէջ վառ պահել սէրը գիր ու գրականութեան նկատմամբ: Տիկին Գեւորգեան, հարցազրոյցս աւարտում եմ հետեւեալ մաղթանքով. այս տարի, ինչպէս նախատեսուած է պետպատուերով, թող լուծուէն ձեր գրադարանի խնդիրները, եւ թող պետական կառոյցներն իրենց հայեացքը յառեն մեր մարզային գրադարաններին:

---