Գ. Կարապետեան. «Հայաստանի հայեացքը, արեւելումը դէպի Եւրոմիութիւն է» «Ալիք»-ի հարցազրոյցը՝ ՀՅԴ Հայ Դատի Եւրոպայի գրասենեակի պատասխանատու Գասպար Կարապետեանի հետ Հ.- Հարցազրոյցը թոյլը տւէք սկսել Ձեր եւ Ձեր աշխատանքային կենսագրութեան արատացոլմամբ եւ այսպէս եթէ կարելի է, հակիրճ ներկայացնէք այն: Պ.- Ծնւել եմ Յունաստանում, Աթենքի նախակրթարանը աւարտելուց յետոյ՝ ինձ ուղարկեցին Լիբանանի «Նշան Փալանճեան» ճեմարան՝ ուսանելու, ուր վեց տարի ուսանեցի եւ այն բախտաւոր անհատներից էի, որ կարողացայ լաւ հայերէն սովորել եւ մեր անցեալի մեծ դէմքերից որպէս տնօրէն ունենալ Սիմոն Վրացեանին, որը նաեւ դաս է տւել ինձ, ուսուցիչներս եղել են՝ Մուշեղ Իշխանը, Կարօ Սասունին՝ մեծ դէմքեր: Ճեմարանը աւարտելուց յետոյ՝ վերադարձայ Յունաստան, հաշւապահական ճիւղի դիպլոմ ստացայ, մտայ մի ընկերութեան մէջ, ուր եւ աշխատեցի մինչեւ 1996 թւականը: 1996-ից 2007 թւականը մեր ազգային առաջնորդարանի դիւանապետութիւնը վարեցի, որից յետոյ թոշակառու եմ: Այսքանը, որը վերաբերում է իմ անձնական կենսագրութեանը: Ազգային-կուսակցական իմաստով՝ փոքր տարիքից, տակաւին պատանի տարիքից մեր սկաուտական շարժումի՝ ՀՄԸՄ-ին մասնակցեցի, ապա եկայ Երիտասարդական միութիւն, բաւական երկար տարիներ վարեցի Երիտասարդականի Կենտրոնական վարչութեան ատենապետութիւնը: 1983 թւականին ընտրւեցի Կենտրոնական կոմիտէ, դրանից յետոյ մինչեւ 2010 թւականը շատ անգամներ վերընտրւեցի, 2010 թւականից այլեւս մերժեցի ընտրւել՝ նկատելով, որ արդէն տարիքս 60-ն անց է, ինքս ինձ համար ամօթ համարեցի, որ այդ տարիքից յետոյ այլեւս ընտրեալ պաշտօն ունենամ եւ աւելի երիտասարդները կային ու մերժեցի ընտրւել: Երկար ժամանակ վարեցի նաեւ Հայ Դատի յանձնախմբի ատենապետութիւնը, որը վարեցի մինչ 2010 թւականի վերջաւորութիւնը: 2010 թւականի աւարտին Բիւրոյի որոշումով ուղարկւեցի որպէս գործուղում Բրիւսէլ՝ օժանդակելու համար գրասենեակի աշխատանքներին եւ 2012-ի յունւարից ստանձնեցի Եւրոպայի Հայ Դատի յանձնախմբի նախագահութիւնը: Ընդհանրապէս, սրանք են նաեւ ունեցած գործունէութիւնս, անշուշտ, ժամանակ առ ժամանակ ազգային իմաստով մասնակցել եմ Ազգային վարչութեան Տնտեսական խորհրդին կամ այլ ազգային յանձնախմբերի կամ կուսակցական յանձնախմբերի՝ զանազան հարցերի համար: Հ.- Պրն. Կարապետեան եթէ կարելի է, խօսէք, թէ Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակը այսօր որքանով է հետամուտ Օլանդի տւած խոստմանը՝ Հայոց Ցեղասպանութեան օրինագծի առումով: Այդ ուղղութեամբ որքանո՞վ են կառուցողական այդ աշխատանքները: Պ.- Թէ՛ Օլանդի, եւ թէ՛ նախապէս Սարկոզիի խոստմանը եւ ընդհանրապէս Ֆրանսիայի խոստմանը հետեւողը եւ բոլոր աշխատանքները կազմակերպողը Ֆրանսիայի Հայ Դատի յանձնախումբն ու Հայ Դատի յանձնախմբի գրասենեակն է: Անշուշտ, այն, որ համակարգում է յարաբերութիւնները, Ֆրանսիայի Հայկական միութիւնների համակարգող մարմինն է, որի համանախագահներն են՝ Արա Թորանեանը եւ Մուրադ Փափազեանը, բայց բոլորս էլ գիտենք, որ հիմնական աշխատանքը տանողը Հայ Դատի գրասենեակն է: Մեր աշխատանքը կարող է լինել միայն օժանդակող, երբ մեզանից Ֆրանսիայի Հայ Դատի գրասենեակը օժանդակութեան կարիք ունենայ: Մենք ուղղակիօրէն այդ գործով չենք զբաղւում, որովհետեւ արդէն տեղի վրայ իրենք են, իրենք մեզանից լաւ գիտեն դժւարութիւնները եւ որտեղ կարիք ունենան, կօժանդակենք: Հ.- Իսկ կարելի՞ է խօսէք ընդհանուր առմամբ Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակի աշխատանքներից: Պ.- Մեր աշխատանքն ընդհանրապէս համաեւրոպական կառոյց ունեցող կազմակերպութիւնների կամ միութիւնների հետ է, շրջանների հետ: ուր որ ունենք Հայ Դատի յանձնախմբեր եւ ուր որ չունենք: Մենք ջանում ենք ընդհանրապէս եղածի չափ գործակցութիւն ունենալ, համադրել մի շարք աշխատանքներ, ժամանակ առ ժամանակ տեղեկատւական գրութիւններ ենք ուղարկում մեր Հայ Դատի յանձնախմբերին, որպէսզի տեղեակ լինեն Եւրոպայի ընդհանրական իրականութեան կամ հարցերի շուրջ, որոնք բոլորիս էլ հետաքրքրում են, այսինքն՝ տեղական հարց չէ: Դրանից բացի՝ մեր հիմնական գործը Եւրոմիութեան հետ է, որ, ինչպէս գիտէք, Հայաստանի հայեացքը, արեւելումը դէպի Եւրոմիութիւն է: Արդէն կան բաւական յանձնաժողովներ, որոնք աշխատում են Հայաստանի հետ՝ Եւրոմիութեան մէջ: Մեր հիմնական գործը Եւրոմիութիւնն է եւ դրանից աւելի՝ Եւրոխորհրդարանը, ուր նաեւ քւէարկւում են օրէնքներ, բանաձեւեր եւ առնւում են վերջնական որոշումներ, որոնք փոխանցւում են յանձնաժնղովին որպէսզի դրանք իրագործեն: Մեր հիմնական աշխատանքը այդ ոլորտից ներս է, անշուշտ պատահում է, որ օրինակ ԵԱՀԿ-ի Խորհրդարանական վեհաժողովի մէջ կարող է հարց ծագել, որը որ մեզ կարող է հետաքրքրել այդ դէպքում եւ անգամներ պատահել է՝ Հայաստանի խորհրդարանի համապատասխան պատւիրակութեան նախագահը դիմել է, օրինակ՝ նախկինում պրն. Վահան Յովհաննիսեանին, որը մեր խմբակցութեան ղեկավարն էր, այժմ Արմէն Ռուստամեանին, որպէսզի մեզանից խնդրի, որ մենք միջամտենք եւ մեզ համար դրական որոշումներ կամ ներկայացումներ լինեն. այդ դէպքում մենք մեր շրջանային յանձնախմբերի հետ համադրում ենք ազգային պատգամաւորների ներկայութիւնը եւ իրենց կողմից փոխանցւելիքները: Նմանօրինակ աշխատանքներ էլ ունենք: Դրանից բացի՝ մեր հիմնական աշխատանքը հնարաւորինս նախապատրաստելն է մի շարք հարցեր, որոշումներ, որոնք Հայաստանի եւ Արցախի համար կարեւոր են, նպաստաւոր են եւ հիմա սկսել ենք նաեւ Ջաւախքի հարցը բարձրացնել Եւրոպայում: Դրանից բացի՝ ունենք մնայուն ներկայութիւնը թուրքերի եւ վերջին տարիներին մանաւանդ ադրբեջանցիների, ուր հսկայական գումարներ նրանք ծախսելով՝ մեր ունեցած մարդուժի գոնէ 100 անգամ աւելին ունեցող մարդուժով իրենք մնայուն խորհրդարանում, Եւրոմիութիւնում, Բրիւսէլում ամէն տեղ ներկայ են եւ մենք պէտք է ջանանք հասնել բոլորին: Մինչեւ հիմա որոշ չափով յաջողել ենք եւ չէզոքացրել ենք շատ անգամ իրենց կողմից առնւած մեր հանդէպ բացասական նախաձեռնութիւնները: Բայց, անշուշտ, պէտք է միշտ արթուն լինենք, հնարաւորի չափ մեր շրջանների, համայնքների հնարաւորութիւնները օգտագործենք, որպէսզի կարողանանք դիմագրաւել մեր առջեւ ծառացած դժւարութիւնները՝ թուրքերի եւ ադրբեջանցիների հետ: Հ.- Կարելի է մի փոքր խօսենք Ջաւախքից: Որքանո՞վ են մեծ մեր հնարաւորութիւնները՝ նրանց օգտակար հանդիսանալու առումով: Պ.- Ես անձնապէս խղճի խայթ եմ զգում, որ այսքան տարիների գործունէութեանս ընթացքում Ջաւախքի մասով գրեթէ ոչինչ չեմ արել: Հնարաւորութեանս սահմաններում ներդրել եմ Հայաստանի եւ Արցախի համար, փոքր ուժերովս ինչ կարող եմ արել եմ, բայց Ջաւախքի համար ոչինչ չեմ արել: Այս տարւայ մարտին էր, որ Բիւրոյի Կենտրոնական գրասենեակի կարգադրութեամբ Ջաւախքի ներկայացուցիչ Արտակ Գաբրիէլեանին յաջողեցինք բերել Բրիւսէլ, մէկ շաբաթ մնաց Բրիւսէլում, 15 եւրոպացի պատգամաւորների հանդիպեց, որոնք կամ յանձնաժողովների նախագահներ են, կամ անհատներ են, որոնք ուղղակի զբաղւում են տարածաշրջանով, ինչպէս նաեւ հանդիպեցինք Եւրոմիութեան յանձնաժողովի Արտաքին յարաբերութիւնների եւ ընդլայնման գրասենեակների Վրաստանի պատասխանատուների հետ: Այնտեղ Արտակ Գաբրիէլեանը մեր օժանդակութեամբ ներկայացրեց ամբողջական թղթածրարը՝ Ջաւախքի մասին: Պէտք է ասել, որ բացի ընդլայնման գրասենեակի Վրաստանի պատասխանատուներից, որոնք Ջաւախքի մասին տեղեակ են, բայց ոչ-մանրամասնութիւններով, մնացեալ բոլոր եւրոպացի պատգամաւորները գրեթէ ոչինչ չգիտէին Ջաւախքի մասին եւ իրենց մեծ մասը չգիտէր էլ, որ Ջաւախք գոյութիւն ունի եւ հայկական փոքրամասնութիւն կայ: Այդ իմաստով՝ առաջին քայլը յաջողութիւն էր, որտեղ կարողացանք Հարաւային Կովկասով զբաղւող եւրոպատգամաւորներին, որոնք այդ շրջան յաճախ են գնում եւ այլն, հասկացնել Ջաւախքի հիմնական խնդիրները եւ նրանցից շատերը, առաջին իսկ պահին արդարացի գտան նաեւ մեր ներկայացրած հարցերը: Միւս կողմից, որպէսզի Վրաստանը չկարծի, որ մենք թշնամական մօտեցում ունենք, մեր այս հանդիպումների մասին հանդիպեցինք եւ տեղեկացրինք դեսպանին: Իրեն տեղեկացրի եւ բացատրեցի եղելութիւնը եւ ցանկացայ իր միջոցով եւս դասաւորի հանդիպումներ՝ Վրաստանի իշխանութեան հետ: Այս տարւայ ապրիլի աւարտին էր, երբ Հայաստանում խորհրդաժողովի էինք, գնացինք Թբիլիսի, այնտեղ հանդիպեցինք Եւրոմիութեան Թբիլիսիի պատւիրակութեանը, իսկ յունիսի կէսին հանդիպում ունեցայ բարձրաստիճան պաշտօնակատարների հետ՝ արտաքին գործոց նախարարութեան, իրենց ինտեգրացման նախարարութեան, մարդու իրաւունքների պատասխանատուի եւ մի շարք այլ պատասխանատուների հետ: Թբիլիսիում ունեցայ հանդիպում, որտեղ ներկայացրեցի մեր հարցերը եւ համաձայնութեան եկանք, որ ընտրութիւններից յետոյ պէտք է շարունակենք մեր յարաբերութիւնները, որպէսզի տեսնենք ինչ լուծում կարող է տրւել: Այս պահին չեմ կարող ասել որեւէ բան՝ որեւէ արդիւնքի մասին: Հարցազրոյցը վարեց ԱՐՄԻՆԷ ԷԼԻԱԶԵԱՆԸ «ԱԼԻՔ» օրաթերթ

---