Փաշինյան-Ալիեւ մյունխենյան հրապարակային բանավեճն, իհարկե, լայնորեն քննարկվեց եւ շարունակում է քննարկվել հանրության բոլոր շերտերում: Այդպես էլ պիտի լիներ, պարզապես ապշեցնում է այդ քննարկումների պարզունակությունը, որով ամեն ինչ հանգեցվում է «ով ում պորտը տեղը դրեց» հարցին: Թեեւ դա նույնպես հասկանալի է: Նման հրապարակային բանավեճերի ժամանակ ամեն հայ մտովի իրեն դնում է պետության ղեկավարի տեղը ու մտածում, որ այ՝ Փաշինյանի փոխարեն ինքը ոչ թե Տիգրան Մեծից կխոսեր, այլ Հայասայից կամ Արտաշես Առաջինից, կհամեմատեր «կոկա-կոլայի»  եւ ադրբեջանական պետության տարիքները, գրպանից կհաներ Վիլսոնի քարտեզն ու «կշըպպացներ» Ալիեւի դեմքին, եւ այլն: Ինչեւէ: Անգամ այս որակի քննարկումների եզրակացությունը գրեթե միանշանակ է՝ «մեր վարչապետն Ալիեւի պորտը տեղը դրեց»:

 

Իրականում հասկանալի է, որ որեւէ հակամարտության ելք առանձնապես կախված չէ հակամարտության կողմերի ղեկավարների պերճախոսության մակարդակից (թեեւ դա նույնպես կարեւոր է): Առանձնապես հաճելի չէր նաեւ տեսնելը, թե ինչպես է միջազգային հանրությունը երկու երկրների ղեկավարներին դրել այն բռնցքամարտիկների վիճակում, որոնց ստիպում են ռինգ մտնելուց առաջ կանգնել տեսախցիկների առջեւ ու նայել միմյանց աչքերի (լավ իմանալով, որ իրականում ամեն ինչ որոշվելու է րոպեներ անց՝ ռինգում): Բայց փաստն այն է, որ կոնկրետ այդ «Հայացքների մենամարտում» վարչապետ Փաշինյանը մի քանի կարեւոր արձանագրումներ արեց եւ հստակ ուղերձներ հասցրեց միջազգային հանրությանը:

 

Առաջին՝ Լեռնային Ղարաբաղը եւ՛ հակամարտության կողմ է, եւ ՛բանակցությունների, ու առանց ԼՂ հետ բանակցելու հնարավոր չի լինելու կարգավորել հակամարտությունը: Ընդ որում՝Փաշինյանը սա հիմնավորեց նաեւ միջազգային փաստաթղթերով (բիշքեկյան հրադադար, ԵԱՀԿ Բուդապեշտի գագաթնաժողով) ու դրանով իսկ ծուղակի մեջ ներքաշեց Ալիեւին: Վերջինս ստիպված էր որպես հակափաստարկ ներկայացնել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 4 բանաձեւերը, իսկ դրանցում (ուշադրություն) արձանագրված է, որ այդ տարածքները գրավել է ոչ թե Հայաստանը, այլ  «տեղի հայկական ուժերը», այսինքն՝ ԼՂ բանակը: Հետեւաբար՝ եթե Ադրբեջանը պահանջում է վերադարձնել այդ տարածքները, պիտի պահանջի ԼՂ իշխանություններից, այլ կերպ ասած՝ բանակցի նրանց հետ:

 

Երկրորդ՝ Փաշինյանն արձանագրեց, որ այդ տարածքներն ադրբեջանական կողմի համար են տարածքներ, իսկ հայկական կողմի համար դա անվտանգության խնդիր է, Ղարաբաղն էլ իր անվտանգության հարցում զիջումներ չի անելու, այսինքն՝ զիջելու բան չունի:

 

Երրորդ՝ երկխոսության ընթացքում Փաշինյանը հերթական անգամ խոսեց կարգավորման՝ նաեւ Ադրբեջանի ժողովրդի համար ընդունելի լինելու մասին, իսկ Ալիեւն այդպես էլ սիմետրիկ հայտարարություն չարեց՝ դրանով իսկ ի տես միջազգային հանրության բացահայտելով, որ ապակառուցողական կողմը հենց իրենք են:

 

Չորրորդ՝ ինչպես հայտնի է, քաղաքակիրթ աշխարհում ժողովրդավարության եւ ընդհանրապես՝ միջազգային քաղաքականության հիմքում մարդն է: Երկխոսության ընթացքում Փաշինյանը խոսում էր մարդու մասին, Ալիեւը՝ տարածքների, եւ միջազգային հանրությունը, վստահաբար, ընկալեց սա ու արձանագրեց կողմերի «քաղաքակրթական տարբերությունը», թեեւ այդ մասին բարձրաձայն խոսելն ընդունված  չէ:

 

Մի խոսքով՝ Մյունխենում միմյանց «պորտը տեղը դնելու» խնդիր չկար: Մեր խնդիրն էր՝ միջազգային հանրությանը ցույց տալ, թե իրականում որտեղ է Ադրբեջանի «պորտը», եւ որտեղ է մերը, ու մեծ հաշվով՝ դա մեզ հաջողվեց:

 

Հ. Գ. Ինչ վերաբերում է քարոզչական արձագանքներին, ապա ընդամենը արձանագրենք, որ «հայկական կողմի պարտության» մասին մեծ ոգեւորությամբ խոսում են բացառապես ադրբեջանցիներն ու ՀՀԿ-ականները: Մեկնաբանություններն ավելորդ են:

 

ՀԺ

Նոյյան տապան  -   Ի՞նչ է գրում մամուլը