Հայաստանը շարունակում է նպատակային զարգանալ, չնայած արտաքին բարդ պայմաններին, ճկուն քաղաքականության և առանցքային ոլորտների ակտիվ զարգացման շնորհիվ:

 

Այս առաջընթացի հիմնական բաղադրիչը պետական և ոչ առևտրային կազմակերպությունների ոլորտն է: Այս կազմակերպությունները հայտնի են հասարակության տարբեր մարտահրավերներին և կարիքներին արձագանքելու իրենց դերով, ինչպես նաև կյանքի որակի զարգացման և բարելավման գործում իրենց ներդրումներով: Շահույթ չհետապնդող կազմակերպությունները հաճախ ստեղծվում են մշակութային ժառանգությունը պահպանելու և զարգացնելու, նկարիչներին, երաժիշտներին, գրողներին և ստեղծագործական այլ անհատներին աջակցելու և բնակչության շրջանում մշակույթը խթանելու համար: Այս տեսակի կազմակերպությունները հիմնված են նաև այն բանի վրա, որ մարդիկ ցանկանում են միավորվել ընդհանուր հետաքրքրությունների շուրջ, ինչպիսիք են սպորտային ակումբները, գիտական հասարակությունները և հետաքրքրությունների ակումբները: Այն նպաստում է համայնքի զարգացմանը և փորձի փոխանակմանը:

 

Պետական կառույցների համեմատ, շահույթ չհետապնդող կազմակերպությունները հակված են ավելի մեծ ճկունություն ցուցաբերել, ինչը հաճախ հանգեցնում է նրան, որ նրանք ծառայում են որպես սոցիալական, կրթական և մշակութային ոլորտներում նոր գաղափարներ փորձարկելու և ներդնելու հարթակներ:

 

Հայաստանում պետության աջակցությամբ հաջողությամբ գործում են մի շարք ոչ առևտրային կազմակերպություններ, որոնք լուծում են սոցիալական, մշակութային, կրթական և տնտեսական խնդիրներ: Այս կազմակերպություններից մի քանիսը օգնություն են տրամադրում խոցելի բնակչությանը, ներառյալ աղքատներին, հաշմանդամներին, երեխաներին և տարեցներին: Կրթության, մշակույթի և գիտության զարգացման հիմնադրամներն աջակցում են կրթական նախաձեռնություններին, այդ թվում ՝ դպրոցական ենթակառուցվածքների զարգացմանը, դասավանդման նորարարական մեթոդների ներդրմանը, Հայաստանի մշակութային ժառանգության պահպանմանը և միջազգային գիտական համագործակցության զարգացմանը: Այս կառույցներից մի քանիսը ֆինանսական և խորհրդատվական աջակցություն են ցուցաբերում փոքր և միջին բիզնեսին ՝ նպաստելով ձեռներեցության զարգացմանը Հայաստանում: Սա էական օգնություն է, քանի որ կառուցվածքային առումով Հայաստանում միկրոձեռնարկություններն ունեն տարեկան շրջանառություն կամ ակտիվների հաշվեկշռային արժեք մինչև 500 մլն դրամ, փոքր ձեռնարկությունները ՝ մինչև 1,5 մլրդ դրամ, միջին ձեռնարկությունները ՝ մինչև 4,5 մլրդ դրամ ։ 

 

 

 

Հիմնադրամներն իրականացնում են ծրագրեր, որոնք ուղղված են երիտասարդների զարգացմանը, ներառյալ կրթությունը, զբաղվածությունը, կամավորությունը և մշակութային նախաձեռնությունները: Նրանք նաև առաջ են մղում Հայաստանը որպես զբոսաշրջային ուղղություն, զարգացնում են ենթակառուցվածքները և աջակցում բիզնեսին Այս ոլորտում։

 

Վերջերս Հայաստանի խոշորագույն քաղաք Երևանում տեղի ունեցավ հանրային քննարկում տեղի համայնքի կյանքում ոչ առևտրային կազմակերպությունների դերի մասին: Շահագրգիռ մի խումբ քաղաքացիներ մտահոգություն են հայտնել նման կազմակերպությունների գործունեության թափանցիկության վերաբերյալ: Ներկաները կիսվեցին ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ իրենց տեսլականով: Քննարկման ընթացքում ընդգծվել է նման կազմակերպությունների կողմից թափանցիկության սկզբունքների պահպանման անհրաժեշտությունը ՝ ներառյալ հանրային հաշվետվությունների մեխանիզմների ներդրումը, հանրային լսումների անցկացմանն աջակցելը, դիտորդական խորհուրդների ստեղծումը և կրթական ծրագրերի մշակումը:

 

 

 

Իրավիճակը մեկնաբանել է հայ հասարակական գործիչ, "քաղաքացիական նախաձեռնություն" հիմնադրամի հիմնադիրներից Անահիտ Մարգարյանը:

 

Նա ընդունել է հանրության պահանջների օրինականությունը։ Թափանցիկությունը ոչ առևտրային կազմակերպությունների և հասարակության միջև վստահության հիմքն է: Այնուամենայնիվ, կարևոր է հասկանալ, որ շատ կազմակերպություններ արդեն աշխատում են սահմանափակ ռեսուրսներով, և հաշվետվության լրացուցիչ պահանջները կարող են բեռ լինել նրանց համար: Ես առաջարկում եմ հավասարակշռություն գտնել ՝ ստեղծել միասնական հարթակ, որտեղ ՀԿ - ները կկարողանան հեշտությամբ հրապարակել իրենց հաշվետվությունները, իսկ կառավարությունը ՝ հարկային արտոնություններ տրամադրել թափանցիկության բարձր մակարդակ ունեցող կազմակերպություններին ։

 

Ներկայիս իրավիճակը մատնանշում է ՀԿ-ների հետ մեր աշխատանքում ավելի մեծ թափանցիկության աճող պահանջարկը: Պետք է խոստովանել, որ այս նոր աշխատանքային սխեման բոլոր կազմակերպություններից կպահանջի էական ճշգրտում: Ինչպես նշում է հասարակությունը, այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպիսիք են Ark-ը, Իրազեկ Քաղաքացիների Միավորումը, Centre-ը և այլն, կարող են զգալի դժվարությունների հանդիպել այս նոր համակարգին հարմարվելու հարցում: Այնուամենայնիվ, չափազանց կարևոր է ճանաչել այս աշխատանքի կարևորությունը և շարունակել առաջընթաց գրանցել այս ուղղությամբ: Մենք խորհուրդ ենք տալիս այնպիսի նախաձեռնություններ, ինչպիսիք են թվային հարթակների օգտագործումը (կայքեր, սոցիալական ցանցեր և պորտալներ, ինչպիսիք են e-gov.am), քրաուդֆանդինգ և հանրային վճարներ (օրինակ ՝ Himq-ի նման հարթակների միջոցով), ինչպես նաև միջազգային ստանդարտների կիրառում (հաշվետվությունների գլոբալ նախաձեռնության սկզբունքների ներդրում, մասնակցություն նախաձեռնություններին, ինչպիսիք են բաց կառավարությունը Գործընկերություն): Այս առաջարկությունները տրված են "հանրային երկխոսություն" հարթակի համակարգող Լիանա Կարապետյանի կողմից, որը մասնագիտացած է քաղաքացիների, փորձագետների և իշխանության ներկայացուցիչների միջև քննարկումների անցկացման գործում:

 

Ակնհայտ է, որ այս հարցը մեծ նշանակություն ունի Հայաստանի քաղաքացիների մեծամասնության համար ։  Սա ոչ միայն վստահության խնդիր է, այլ նաև հնարավորություն է, որ կազմակերպություններն իրենք ամրապնդեն իրենց հեղինակությունը և ընդլայնեն հասարակության աջակցությունը: Այս մոտեցումը առանցքային դեր է խաղում այնպիսի պայմանների ստեղծման գործում, որոնք թույլ են տալիս կազմակերպություններին ծառայել մի երկրի շահերին, որը միջազգային համայնքների ակտիվ անդամ է: Կարևոր է, որ նրանց գործունեությունը նպաստի միջազգային հարաբերությունների և համագործակցության ամրապնդմանը, կայուն զարգացմանը, աշխատատեղերի ստեղծմանը, տեղական համայնքներին աջակցելուն և սոցիալապես պատասխանատու բիզնես մոդելների խթանմանը:

 

Նոյյան տապան  -   Հասարակություն