Պաշտպանի գնահատականը ՀՀ տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան պետական յանձնաժողովի գործունէութեան ոլորտում 2011թ. զարգացումներին 2011 թուականին Յանձնաժողովի պատասխանատուութեան ոլորտում յայտնաբերուած խնդիրները եւ գրանցած ձեռքբերումները ներկայացուած են ստորեւ, սակայն ոչ սպառիչ: «Տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան մասինէ ՀՀ օրէնքն ընդունուել է 2000թ., իսկ Յանձնաժողովը Հհ-ում ստեղծուել է 2001թ. յունուարի 13-ին: 2011թ.-ին Համաշխարհային բանկի աջակցութեամբ վերանայուել է «տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան մասին» ՀՀ օրէնքը եւ արդիւնքում այն մեծ չափով համապատասխանեցուել է միջազգային չափանիշներին: Օրէնքի նոր տարբերակն աւելի լայն հնարաւորութիւններ է տուել Յանձնաժողովին առաւել արդիւնաւէտ աշխատելու առումով: Չնայած այս ամէնին, տնտեսական մրցակցութեան ապահովման մակարդակը Հայաստանի Հանրապետութիւնում դեռեւս բաւարար չէ: Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի ցուցանիշներով, թէեւ հակամենաշնորհային քաղաքականութեան արդիւնաւէտութեան գործակցով ՀՀ-ը արձանագրել է որոշակի առաջընթաց, սակայն ներքին մրցակցութեան եւ հակամենաշնորհային քաղաքականութեան արդիւնաւէտութեան մակարդակով Հհ-ը շարունակել է գրաւել ցածր դիրքեր: Միայն 2011թ. Յանձնաժողովի կողմից ուսումնասիրուած 13 ապրանքային շուկաներից 12-ը գնահատուել են որպէս բարձր կենտրոնացուած: Արձանագրուել են նաեւ նոր տնտեսվարող սուբյեկտների շուկայ մուտք գործելու խոչընդոտման դէպքեր այդ շուկաներում գերիշխող դիրք ունեցող սուբյեկտների կողմից: Չնայած, որ 2011թ. Յանձնաժողովի կողմից տնտեսվարող սուբյեկտներին պատասխանատուութեան ենթարկելու որոշումները նախորդ տարուայ համեմատ աճել են մօտ կրկնակի եւ արդիւնքում ՀՀ պետական բիւջէ մուծուած գումարները` մօտ 6 անգամ, այնուամենայնիւ, Յանձնաժողովի կողմից համապատասխան դէպքերում ձեռնարկուած միջոցները չեն արտացոլել տարբեր ապրանքային շուկաներում գոյութիւն ունեցող մրցակցային օրէնսդրութեան խախտման դէպքերի իրական պատկերը եւ բաւարար չափով չեն ազդել երկրում տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան վիճակի վրայ: Բաւարար չեն եղել Յանձնաժողովի կողմից ձեռնարկուած միջոցները հակամրցակցային գործողութիւնների դրսեւորման դէպքերի կանխարգելման եւ դադարեցման ուղղութեամբ: Յանձնաժողովն իր որոշումներով պատասխանատուութեան է ենթարկել մի շարք տնտեսվարող սուբյեկտների հակամրցակցային գործողութիւնների դրսեւորման համար: Տնտեսվարող սուբյեկտները բողոքարկել են Յանձնաժողովի որոշումները` չկատարելով դրանց պահանջները: Դատաքննութեան ողջ ժամանակահատուածում, որը կարող է տեւել մինչեւ երկու տարի, Յանձնաժողովը որեւէ միջոց չի ձեռնարկել իր կողմից կայացուած որոշումների կատարման գործընթացն ապահովելու համար: Օրինակ` Յանձնաժողովին տրուած է իրաւասութիւն տնտեսվարող սուբյեկտին պատասխանատուութեան ենթարկել Յանձնաժողովի որոշման չկատարման համար, սակայն Յանձնաժողովը սպասել է մինչեւ դատաքննութեան աւարտը: Բաւարար չեն եղել Յանձնաժողովի կողմից ձեռնարկուած միջոցները նաեւ անբարեխիղճ մրցակցութեան դրսեւորման դէպքերի կանխարգելման եւ դադարեցման ուղղութեամբ: Արձանագրուել է «Ալեքս Գրիգ» ընկերութեան կողմից ուկրաինական գրեթէ համանուն օղիներին շփոթութեան աստիճան նման օղիների արտադրման եւ իրացման դէպք: Նշուածի կապակցութեամբ Յանձնաժողովը վարոյթ է սկսել 2009թ.-ին, եւ Յանձնաժողովի կողմից ընդունուած որոշումը ընկերութեան կողմից բողոքարկուել է դատական կարգով: Յանձնաժողովն ընկերութեան նկատմամբ անբարեխիղճ մրցակցութեան համար կիրառել է տուգանք, ինչպէս նաեւ ընկերութիւնից պահանջել է վերացնել խախտումը, այսինքն` 1-ամսեայ ժամկէտում շրջանառութիւնից հանել համապատասխան արտադրանքը: «Տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան մասին»ՀՀ օրէնքով տնտեսվարող սուբյեկտի կողմից Յանձնաժողովի որոշումների չկատարման համար սահմանուած է վարչական պատասխանատուութիւն կիրառելու հնարաւորութիւն, ինչպէս նաեւ Յանձնաժողովի որոշման բողոքարկման դէպքում` դրա գործողութեան կասեցման արգելքը: Այնուամենայնիւ, Յանձնաժողովի կողմից երկու տարուայ ընթացքում չեն ձեռնարկուել բաւարար միջոցներ իր որոշումները չկատարող տնտեսվարող սուբյեկտի նկատմամբ համարժէք վարչական պատասխանատուութեան միջոցների կիրառման ուղղութեամբ: Թէեւ «Տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան մասին»ՀՀ օրէնքի վերջին փոփոխութիւններով զգալիօրէն ընդլայնուել են Յանձնաժողովի լիազօրութիւնները հակամրցակցային գործողութիւնների վերաբերեալ ապացոյցներ ձեռք բերելու գործընթացում, այնուամենայնիւ դեռեւս Յանձնաժողովին ընձեռուած գործիքակազմը բաւարար չի եղել արդիւնաւէտօրէն իրականացնելու տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան նկատմամբ վերահսկողութիւնը: Մասնաւորապէս` Յանձնաժողովը ստուգումների իրականացման ոլորտում ընձեռնուած չէ այնպիսի լիազօրութիւններով, որոնք նրան հնարաւորութիւն կը տան ապացոյցներ ձեռք բերել «Տնտեսական մրցակցութեան պաշտպանութեան մասին» ՀՀ օրէնքի այնպիսի թաքնուած խախտումների վերաբերեալ, ինչպիսին է, օրինակ, հակամրցակցային համաձայնութիւնը, որի մասնակիցները` տնտեսվարող սուբյեկտները, ձեռնարկում են բոլոր միջոցները իրենց պայմանաւորուածութիւնը գաղտնի պահելու համար: Գրեթէ բոլոր երկրներում մրցակցութեան պաշտպանութեան մարմիններն օժտուած են ստուգման լայն իրաւասութիւններով, ինչն էլ հնարաւորութիւն է տալիս նրանց բացայայտելու նոյնիսկ ամենագաղտնի համաձայնութիւնները: Այդ է պատճառը, որ ՀՀ մրցակցային օրէնսդրութիւնն ուսումնասիրող բոլոր միջազգային փորձագէտներն առաջարկել են Յանձնաժողովին օժտել ստուգման լիազօրութիւններով: Յանձնաժողովը բաւարար միջոցներ չի ձեռնարկել տնտեսական մրցակցութեան հարցերի վերաբերեալ հանրութեանն իրազեկելու ուղղութեամբ, ինչն էլ իր հերթին նուազեցրել է սպառողների իրաւունքների ապահովման եւ պաշտպանութեան արդիւնաւէտութիւնը: Չնայած գործել է Յանձնաժողովի պաշտօնական կայքէջը, սակայն այն ոչ բաւարար տեղեկատուութիւն է պարունակել ոլորտի խնդիրների վերաբերեալ: Միաժամանակ կայքէջը չի ներառել անգամ վիճակագրական տուեալներ Յանձնաժողովի գործունէութեան վերաբերեալ: Բաւարար չափով չի ապահովուել մրցակցութեան ոլորտում տնտեսվարող սուբյեկտների անբարեխիղճ գործունէութեան արդիւնքում ապրանքների գները անհիմն բարձրացնելու, անորակ կամ ժամկէտանց սննդամթերք վաճառելու եւ հանրային նշանակութեան այլ հարցերի վերաբերեալ Յանձնաժողովի իրականացրած գործողութիւնների հրապարակայնութիւնը եւ թափանցիկութիւնը: Կարէն Անդրէասեան Հայաստանի Հանրապետութեան մարդու իրաւունքների պաշտպան

---