Հարութ Սասունյան  

www.TheCaliforniaCourier.com  

 

Վերջերս հայերու մեծ մասին շրջանին մէջ բանավէճեր առաջացած են վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերեալ հակասական յայտարարութիւններուն կապակցութեամբ։  

 

Փաշինեանի կողմնակիցները կը պնդեն, որ ան չի ժխտած Հայոց ցեղասպանութիւնը, այլ միայն հարցեր առաջ քաշած է։ Մինչդեռ անոր հակառակորդները կը դատապարտեն զինք ցեղասպանութիւնը ժխտելու կամ լաւ հաստատուած պատմական փաստին վերաբերեալ աւելորդ հարցեր բարձրացնելուն համար։  

 

Հայերու ներքին բանավէճերէն աւելի կարեւոր է այն վնասը, որ Փաշինյանը կրնար հասցնել Հայոց Դատին՝ կրկնելով Թուրքիոյ եւ Ազրպէյճանի կողմէ առաջ քաշուած նմանատիպ հարցեր, որոնք նպատակ ունին կասկածի տակ դնել ցեղասպանութեան ճշմարտացիութիւնը։  

 

Ամերիկայի Թուրքական Կոալիցիան անցած ամսուան ընթացքին հրապարակած է յօդուած մը՝ «Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի յայտարարութիւնը Դաւոսի մէջ. Ցեղասպանութիւնը Մոսկուայի ստեղծածն է» վերնագրով։  

 

Թուրքական Կոալիցիան աւելացուցած է. «Փաշինեանն առաջարկած է, որ 1915 թուականին Օսմանեան կայսրութեան մէջ Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերեալ երկար տարիներ տարածուած մեղադրանքները կրնային կեղծ ըլլալ, եւ որ թեման ինքնին խթանուած է Մոսկուայի կողմէ՝ Սառը պատերազմի ժամանակաշրջանին… Աւելին, Փաշինյանը պնդած է, որ 1915 թուականի ողբերգութեան արմատները կը գտնուին հայերուն տրուած կեղծ խոստումներուն եւ անոնց սխալ ակնկալիքներուն մէջ… Սա առաջին անգամը չէ, որ Փաշինեանը անդրադարձած է «ցեղասպանութեան» թեմային՝ շեղուելով աւանդական ազգային պատմագրութենէն»։  

 

Ազրպէյճանական եւ հրեական մամուլը նոյնպես օգտուած է Փաշինեանի անիմաստ հարցերէն՝ Հայոց ցեղասպանութիւնը ժխտելու համար։ Ազրպէյճանի «Trend» լրատուական գործակալութիւնը Փետրուար 25-ին հրապարակած է յօդուած մը՝ մեջբերելով THEJ.CA-ի (Կանադայի մէջ միջազգային հրեական լրատուութիւն) տպագրուած երկար յօդուածէն, որ գրած է յայտնի իսրայելցի ժխտող Ռեյչել Ավրահամը, որ իրեն կը ներկայացնէ որպէս «Պաքուի ձայն»։ Ավրահամի յօդուածը վերնագրուած էր. «Նիկոլ Փաշինեանը եւ 1915 թուականի դէպքերը»։ Ավրահամը «Դոնա Գրասիայի դիւանագիտութեան կեդրոնի գլխաւոր տնօրէնն է եւ Իսրայելի մէջ հիմնուած լրագրող»։  

 

Ավրահամը գրած է. «Փաշինեանը բացած է հայկական Պանդորայի արկղը, որ չի կարելի հարցի տակ դնել կամ կասկածի ենթարկել՝ Հայոց ցեղասպանութիւնը։ Փաշինեանը կասկածի տակ դրած է այն ձեւը, որով հայերը կը մեկնաբանեն 1915 թուականի դէպքերը, եւ քննադատած է, թէ ինչպէս անոնք տարիներ շարունակ կառչած են իրենց պատմագրութենէն»։  

 

Հաջորդ երկու նախադասութիւններուն մէջ Ավրահամը հակասած է իրեն՝ Խորհրդային Միութեան դերին վերաբերեալ Հայոց ցեղասպանութեան յիշատակին մասին։ Ան նախ գրած է. ««ցեղասպանութեան» հայկական պատմագրութիւնը, անոր աւելցուած առեղծուածներուն հետ միասին, հորինուած է Խորհրդային Միութեան կողմէ եւ խթանուած է Կարեն Դեմիրճեանի՝ Խորհրդային Հայաստանի Կոմունիստական կուսակցութեան Կեդրոնական Կոմիտէի անդամին կողմէ»։ Այնուհետեւ ան պնդած է հակառակը. «չնայած որ խորհրդայինները խթանած են հայկական պատմագրութիւնը եւ առեղծուածներ աւելցուած են դէպքերուն իրենց մեկնաբանութեան, հայկական պատմագրութիւնը հորինուած չէ խորհրդայիններուն, այլ հայերուն կողմէ»։  

 

Ավրահամն այնուհետեւ կատարած է եւս մը հակասական յայտարարութիւն. «1985 թուականի Փետրուար 21-ին Խորհրդային Միութեան Պոլիտպիւրոն՝ Միխայիլ Կորպաչովի ղեկավարութեամբ, քննարկած է «միջոցառումներ՝ կապուած Հայոց ցեղասպանութեան 70-ամեակին հետ»… Կորպաչովը համաձայնած է հայերուն պահանջներուն, սակայն ստիպուած եղած է հակառակ որոշում կայացնել՝ Կոմունիստական կուսակցութեան վետերան անդամներուն՝ Տիխոնովի, Կրոմիկոյի եւ Կրիշինի ընդդիմութեան պատճառով։ Անոնք պնդած են, որ հայկական պատմագրութեան աջակցիլը, որ մեղադրած է թուրքերը ցեղասպանութեան մէջ, կը վնասէ Թուրքիոյ հետ հարաբերութիւնները, որոնք այդ ժամանակ սկսած են տաքնալ։ Այդ նիստին Կորպաչովը կողմ եղած է երեք վետերան անդամներուն ընդդիմութեան՝ Խորհրդային Միութեան ներքին քաղաքականութեան համար, սակայն մէկ ամիս ետք, երբ Կորպաչովը նշանակուած է Գլխաւոր քարտուղար, ան բոլոր երեքին հեռացուցած է Պոլիտպիւրոյէն եւ փոխարինած հայկական հարցին աւելի զիջող մարդոց»։  

 

Ավրահամն այնուհետեւ աբսուրդ պնդում մը ըրած է, որ Ուրուգվայը ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը 1965 թուականին միայն Մոսկուայէն կանաչ լոյս ստանալէն ետք։ Աւելին, ան պնդած է, որ ոչ մէկ երկիր ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը մինչեւ Հայաստանի անկախութիւնը 1991 թուականին։ Ան սխալած է, քանի որ Արգենտինան ճանչցած է զայն 1985 թուականին, Հայաստանը՝ 1990 թուականին, Կիպրոսը՝ 1982 թուականին, նախագահ Ռոնալդ Ռէյկանը՝ 1981 թուականին, իսկ ԱՄՆ կառավարութիւնը՝ 1951 թուականին՝ Աշխարհի դատարան ներկայացուած պաշտօնական փաստաթուղթին մէջ։  

 

Փաշինեանը, ըստ երեւոյթին, չի հասկնար, որ ինք Հայաստանի վարչապետն է։ Որպէս այդպիսին, անոր խօսքերը հետեւանքներ ունին Հայաստանի Հանրապետութեան, ամբողջ աշխարհի մէջ ապրող հայերուն եւ Հայոց Դատին համար։ Աւելին, անոր յայտարարութիւնները դիտարկուած են բարեկամներու եւ թշնամիներու կողմէ ամբողջ աշխարհի մէջ։ Ազրպէյճանի եւ Թուրքիոյ կառավարութիւնները միշտ պատրաստ են օգտագործել անոր ըսած ամէն բառը՝ Հայաստանի շահերը վնասելու համար։ Ուստի Փաշինեանը պէտք է շատ զգոյշ ըլլայ իր հանրային ելոյթներուն մէջ։ Ան պէտք է ունենայ մասնագէտ խօսք գրողներու եւ փորձագէտ խորհրդատուներու օգնութիւնը։ Խնդիրն այն է, որ ան անփորձ է եւ ոչ ոքի չի լսեր։ Վերջերս, երբ անոր Հայաստանի խորհրդարանին մէջ հարցուցած են, թէ ում հետ կը խորհրդակցի որոշում կայացնելէ առաջ, անոր պատասխանը եղած է. «Ես ոչ ոքի հետ չեմ խորհրդակցիր»։  

 

Փաշինեանը օր մը պիտի հեռանայ իր պաշտօնէն, բայց Հայաստանի եւ հայերուն համար թողած վնասը տասնամեակներ պիտի տեւէ։ Այդ իսկ պատճառով, որքան շուտ հեռանայ, այնքան լաւ պիտի ըլլայ Հայաստանի համար։  

 

Ճշմարտապէս աղէտ է հայերուն համար, որ Հայաստանի վարչապետը կը միանայ Ազրպէյճանի եւ Թուրքիոյ նախագահներուն՝ Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերեալ հարցեր բարձրացնելու հարցին մէջ։