Վարչապետ Փաշինեանի Վիճելի Խօսքերը Թուրք Լրագրողներուն
26-03-2025 11:52:08 | Հայաստան | Մեկնաբանութիւն
Հարութ Սասունեան
www.TheCaliforniaCourier.com
Այս շաբաթ իմացայ, որ Հայաստանի կառավարութիւնը 7.5 միլիոն դրամ (մօտ 19,000 տոլար) ծախսած է Երեւան հրաւիրուած 10 թուրք լրագրողներու տեղափոխութեան, հիւրասիրութեան եւ սննդի համար: Գումարը մեծ չէ, բայց անոնց ծախսերը հատուցելը կը խախտէ լրագրողական էթիկան:
Պարզեցի նաեւ, որ հարցազրոյցէն առաջ վարչապետի օգնականները առին թուրք լրագրողներու բջջային հեռախօսներն ու տեսախցիկները, որպէսզի անոնք չկրնան ձայնագրել զրոյցը: Ձայնագրութիւնը կատարուած է բացառապէս վարչապետի աշխատակազմին կողմէ: Սա լրագրողներու հետ վերաբերմունքի անսովոր եւ անընդունելի մօտեցում է:
Հետաքրքրական է, որ թուրք լրագրող Ֆարհաթ Պորատաւը նշած է. «Երեւանի օդակայանին մէջ հայ ոստիկանութեան խցիկները բերուած են Թուրքիայէն՝ Վրաստանի միջոցով»:
Փաշինեանի Խօսքերը Հայոց Ցեղասպանութեան Մասին
Թուրք լրագրողներէն մէկը հարցուցած է.
«Ինչո՞ւ կը դիմէք հաճախ Հայոց ցեղասպանութեան թեմային: Ի՞նչ կ'ուզէք ձեռք բերել ատորով՝ ինչպէս ձեր քաղաքացիներուն, նոյնպէս սփիւռքի շրջանակներուն մէջ»:
Փաշինեանը պատասխանած է.
«Պատմութեան դասերը պէտք է ծառայեն պետութեան շահերուն եւ Հայաստանի Հանրապետութեան ապագային: Այս զրոյցը հասունացած է եւ՛ Հայաստանի, եւ՛ սփիւռքի մէջ... ոչ միայն տարածաշրջանային առումով, որովհետեւ հարցը նաեւ սա է. ի՞նչի համար կ'օգտագործենք պատմութիւնը: Պէտք է պատմական բախումները հաւերժանա՞ն, թէ՞ դառնան հաղորդագրութիւն՝ տարածաշրջանին մէջ խաղաղ, կայուն ապագայ մը կառուցելու համար: Ես կողմնակից եմ երկրորդ տարբերակին»:
Միւս թուրք լրագրողը հարցուցած է.
«Դուք կ'օգտագործէք "ցեղասպանութեան ներքին հայացում" արտայայտութիւնը: Ի՞նչ ազդեցութիւն ունի ցեղասպանութեան հարցը Հայաստան-Թուրքիա յարաբերութիւններուն մէջ: Ձեր կարծիքով, արդեօ՞ք ատիկա արդէն անցեալ է: Նախկինում Հայաստանը կը վարէր քաղաքականութիւն, որպէսզի ցեղասպանութիւնը ճանչցուի այլ երկիրներու խորհրդարաններուն կողմէ: Այս քաղաքականութիւնը այլեւս չ'կիրառուի՞: Նմանապէս, ձեր Սահմանադրութեան նախաբանին մէջ կան հիշատակումներ Արեւմտեան Հայաստանի եւ ցեղասպանութեան մասին: Եթէ Սահմանադրութիւնը փոխուի, արդեօ՞ք անոնք նոր տեքստին մէջ չեն գտնուիր»:
Փաշինեանը պատասխանած է.
«Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումը այսօր մեր արտաքին քաղաքականութեան նախապատուութիւններէն չէ»:
Սակայն աւելցուցած է (առանց «ցեղասպանութիւն» բառը գործածելու).
«Հայաստանի եւ հայերու համար ատիկա անհերքելի ճշմարտութիւն մըն է: Մեր իրականութեան մէջ անհնար է ժխտել զայն, բայց հարցը ատիկա չէ»:
Ապա նա նուազեցուցած է ճանաչման կարեւորութիւնը՝ ըսելով, որ երբ հեռաւոր երկիրները կը ճանչնան ցեղասպանութիւնը, ուրախութիւնը կ'անցնի, եւ հարց մը կը ծագի. «Ի՞նչ կու տայ այդ որոշումը մեր յարաբերութիւններուն մէջ մեր անմիջական շրջակայ միջավայրին հետ»:
Պատմական Սխալներ եւ Վտանգավոր Միտումներ
Փաշինեանը սխալմամբ ըսած է, որ «այդ մեծ ողբերգութեան շրջանին Հայաստանի Հանրապետութիւն չկար»: Ան, ակնհայտօրէն, չգիտէ, որ Հայոց ցեղասպանութիւնը տեղի ունեցած է 1915-1923 թթ., իսկ 1918-1920 թթ. գոյութիւն ունեցած է անկախ Հայաստանի Հանրապետութիւն:
Անհասկանալի է, թէ ինչո՞ւ կը հարցնէ, թէ «ի՞նչ տուաւ մեզի ցեղասպանութեան ճանաչումը հեռաւոր երկիրներուն կողմէ»: Եթէ սփիւռքը տասնամեակներով չմղէր ճանաչման պայքարը, աշխարհի մէջ ոչ ոք պիտի յիշէր այդ ոճրագործութիւնը, ինչը Թուրքիային պիտի հաճոյք պատճառէր:
Փաշինեանը նշած է, որ Հայաստանը պէտք է խաղաղութիւն հաստատէ հարեւաններուն հետ, այլ ոչ թէ Աւստրալիոյ, Նոր Զելանտիոյ կամ Պրազիլիոյ: Ան չի հասկնար, որ իրական խաղաղութիւնը պէտք է հիմնուի պատմական ճշմարտութեան եւ արդարութեան վրայ, ոչ թէ վերանայման եւ ստի:
Ան նոյնիսկ ծաղրած է Արեւմտեան Հայաստան հասկացողութիւնը՝ ըսելով, որ «Արեւմտեան Հայաստանը Հայաստանի Հանրապետութեան արեւմտեան քաղաքներն են»: Ապա աւելցուցած է, որ «սոցիալական ցանցերու դարաշրջանին աշխարհագրական սահմաններ չկան»՝ արդարացնելով հայկական տարածքներու զիջումները:
Թուրք Լրագրողներու Արձագանքը
Թուրք լրագրողները հարցազրոյցը ներկայացուցած են իրենց տեսանկիւնէն՝ ընդգծելով Փաշինեանի «հաշտարար մօտեցումը» ցեղասպանութեան հարցին եւ անոր հրաժարումը Թուրքիայի նկատմամբ տարածքային պահանջներէն:
Սակայն CNN Türk-ի լրագրող Իտրիս Արըքանը, կանգնած Երեւանի Կապոյտ մզկիթին դիմաց, ստորագրած է, թէ ան «թուրքական է», եւ նոյնիսկ Երեւանը անուանած է «պատմական թուրքական քաղաք»: Ահա թէ ինչպէս թուրք լրագրողը «հատուցած» է Փաշինեանին Հայաստան կատարած ամէնածախսածածկուած այցին համար:
Եզրակացութիւն
Փաշինեանի այս խօսքերը վտանգաւոր են Հայաստանի ազգային շահերուն համար:
ԴԱՍ. ՀԱՅԵՐԵՆ 
Հայերեն
Русский
English
French
