Կարեւորը այս ժամուն 12.07.25, 23:59


Կարեւորը այս ժամուն 12.07.25, 23:59

  • 14-07-2025 11:41:20   |   |  Լուրեր

Արցախցիները Երեւանի Ազատութեան հրապարակին մէջ անժամկէտ նստացոյց սկսած են։
 
Արցախէն բռնի տեղահանուած բնակիչներուն հանրահաւաքը թոյլատրուած էր, սակայն երթն ու նստացոյցը՝ ոչ։
 
Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանեանը նշած է, որ ցուցարարները նախապէս ներկայացուցած էին 12 պահանջներէ բաղկացած փաստաթուղթ մը, սակայն ընթացք տրուած է միայն սոցիալական հարցերուն, իսկ միւս պահանջները, ինչպէս օրինակ՝ Արցախ վերադարձը, մշակութային ժառանգութեան պահպանումը, բանտարկեալներուն ազատումը եւայլն, ՀՀ իշխանութիւններուն կողմէ անտեսուած են։
 
Ցուցարարները իշխանութիւններէն կը պահանջեն հարթակ մը ստեղծել, ուր արցախցիները կրնան խօսիլ իրենց իրաւունքներուն մասին։
 
 
 
Միջազգային յարաբերութիւններ
 
 
Նոր Կալեդոնիա. Նոր պետութեան ստեղծման համաձայնագիր
 
Փարիզի արուարձանին մէջ կնքուած է Նոր Կալեդոնիա պետութեան ստեղծման մասին համաձայնագիրը։ Փաստաթուղթը կը նախատեսէ նոր պետութեան ստեղծում՝ մասամբ կախեալ Ֆրանսայէն։
 
Նոր Կալեդոնիայի բնակիչները առանձին քաղաքացիութիւն կը ստանան եւ կրնան ունենալ երկու անձնագիր։
 
Էմանուել Մակրոնը յայտարարած է. «Աւելի քան տասը օր տեւած քննարկումներէ ետք Նոր Կալեդոնիայի ընտրուած ներկայացուցիչները եւ պետութեան ներկայացուցիչները պատմական համաձայնութեան հասած են։ Նոր Կալեդոնիա պետութիւնը Հանրապետութեան կազմին մէջ. խաղադրոյքը վստահութեան վրայ է։ ...Ժամանակն է յարգանքի, կայունութեան եւ բարի կամքի միաւորման՝ ընդհանուր ապագայ կառուցելու համար»։
 
Ռուս-Կորեական յարաբերութիւններ
 
Սերգէյ Լաւրովը (գրկելով Քիմ Չեն Ընը). «Բարեւ, շատ... շատ ուրախ եմ Ձեզ տեսնել»։
 
Քիմ Չեն Ընը. «Մէկ տարի է անցած մեր հանդիպումէն...»։
 
Լաւրով. «Դուք դեռ կը ծխէք, եւ ես ալ կը ծխեմ»։
 
Հայ-Ֆրանսական յարաբերութիւններ
 
Ալեն Սիմոնեանը աշխատանքային այցով կը գտնուի Ֆրանսայի մէջ։ Սիմոնեանը հանդիպած է Ֆրանսայի Սենատի նախագահին հետ։
 
Շնորհակալութիւն յայտնած է Ֆրանսային Հայաստանի տարածքային ամբողջականութեան, ինքնիշխանութեան եւ կայուն զարգացման հարցերուն մէջ ցուցաբերած հաստատակամ աջակցութեան համար։
 
Քննարկուած են հայ-ֆրանսական եւ հայ-եւրոպական յարաբերութիւնները, Հայաստանի մէջ ժողովրդավարական բարեփոխումները, ինչպէս նաեւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ խաղաղութեան համաձայնագիր կնքելու անհրաժեշտութիւնը։
 
 
 
Տնտեսութիւն եւ առեւտուր
 
 
Հայաստանի մէջ հեղուկ կազի գիներուն աճ
 
Հայաստանի մէջ հեղուկ կազի գիները կտրուկ աճած են՝ վերջին շաբթուան ընթացքին 120 դրամէն հասնելով 150-160 դրամի մէկ լիթրին դիմաց։
 
Պատճառը Վրաստանի տարածքին մէջ կազով աւելի քան 100 ցիստերնի ուշացումն է։ Ռուսաստանէն կազի գնման գիները չեն փոխուած։
 
ԱՄՆ-ԵՄ/Մեքսիքա առեւտրային լարուածութիւն
 
ԱՄՆ նախագահ Տոնալդ Թրամփը նամակներ հղած է Եւրոպական յանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն տէր Լայենին եւ Մեքսիքայի նախագահին՝ տեղեկացնելով Օգոստոս 1-էն ԵՄ-էն եւ Մեքսիքայէն ներմուծուող ապրանքներուն վրայ 30% մաքսատուրք սահմանելու մասին։
 
Եւրոյեանձնաժողովի ղեկավար Ուրսուլա ֆոն տէր Լայենը յայտարարած է, որ Եւրոմիութիւնը հակաքայլեր պիտի ձեռնարկէ ԱՄՆ-ի դէմ, եթէ առեւտրային բանակցութիւնները ձախողին։ Միաժամանակ անիկա ընդգծած է, որ Բրիւքսէլը տակաւին յոյս ունի մինչեւ Օգոստոս 1-ը համաձայնագիր կնքել Վաշինկթոնի հետ։
 
Ուրսուլա ֆոն տէր Լայենը X-ի մէջ. «ԵՄ-էն արտահանման 30%-անոց մաքսատուրքը վնաս պիտի հասցնէ ձեռնարկութիւններուն, սպառողներուն եւ հիւանդներուն Ատլանտեան օվկիանոսին երկու կողմերուն։ Մենք պիտի շարունակենք աշխատիլ մինչեւ Օգոստոս 1-ը համաձայնութեան հասնելու ուղղութեամբ։ Միաժամանակ, մենք պատրաստ ենք պաշտպանել ԵՄ շահերը համաչափ հակաքայլերու հիման վրայ»։
 
Թրամփ. «Եթէ Եւրոպական միութիւնը մաքսատուրքեր սահմանէ ԱՄՆ-ի դէմ, մենք ի պատասխան պիտի աւելցնենք մեր մաքսատուրքերը»։
 
ԱՄՆ գանձապետարանի Յունիսեան պրոֆիցիտ
 
CNBC-ի փոխանցմամբ՝ ԱՄՆ գանձապետարանը Յունիսին անսպասելի պրոֆիցիտ գրանցած է՝ շնորհիւ մաքսատուրքերէն ստացուող եկամուտներուն աճին։ Եկամուտներն աճած են 13%-ով՝ նախորդ տարուայ Յունիսի համեմատ, իսկ ծախսերը նուազած են 7%-ով։
 
Ընդհանուր առմամբ, ֆինանսական տարուայ սկիզբէն դեֆիցիտը կը կազմէ 1,34 տրլն տոլար՝ 5%-ով աւելի, քան նախորդ տարուայ նոյն ժամանակահատուածին։ Սակայն օրացուցային տարով վերահաշուելիս դեֆիցիտը նոյնիսկ կրճատուած է 1%-ով։
 
Նմանատիպ պրոֆիցիտ Յունիսին վերջին անգամ գրանցուած է 2017 թուականին՝ Տոնալդ Թրամփի առաջին պաշտօնավարման ընթացքին։
 
ԱՄՆ-Հնդկաստան. Առեւտրային համաձայնագիր
 
Bloomberg-ի փոխանցմամբ՝ ԱՄՆ-ը եւ Հնդկաստանը մօտ են ցածր սակագներով առեւտրային համաձայնագրի կնքման։
 
 
 
Իրանի միջուկային ծրագիր
 
 
Իրանի ԱԳ նախարար Աբբաս Արաղչին.
 
«ՄԱԳԱՏԷ-ի հետ մեր համագործակցութիւնը չէ դադրած, անիկա նոր ձեւաչափ ստացած է»։
 
«Մենք ոչ մէկ համաձայնագիր պիտի չունենանք, ուր չպիտի ըլլայ հարստացում»։
 
«Իրանի հարստացման իրաւունքը պէտք է յարգուի։ Հարստացումը իրանցի գիտնականներուն մեծ գիտական ձեռքբերումն է, եւ մենք պիտի պաշտպանենք այդ ձեռքբերումը։ Այդ ձեռքբերումը պահպանելու համար հսկայական ջանքեր գործադրուած են եւ բազմաթիւ զոհեր տրուած են։ Աւելին, հենց այս ժամանակահատուածին մէջ մենք պատերազմի մէջ մտանք, այսինքն՝ պատերազմը մեզի պարտադրուեցաւ, եւ մենք կռուեցանք դորուն համար»։
 
 
 
Էներկետիկ համագործակցութիւն
 
 
SOCAR-ի եւ Սուրիոյ կառավարութեան միջեւ յուշագիր
 
Բաքուի մէջ ստորագրուած է փոխըմբռնման յուշագիր SOCAR-ի եւ Սուրիոյ կառավարութեան միջեւ։ Սուրիային կազի մատակարարումները պիտի իրականացուին Թուրքիայի տարածքով։
 
Ատրպէյճանի պետական նաւթային ընկերութիւնը (SOCAR) եւ Սուրիոյ ազգային նաւթային ընկերութիւնը ստորագրած են ռազմավարական համագործակցութեան յուշագիր էներկետիկ ոլորտին մէջ։ Համաձայն այս համաձայնագրի՝ SOCAR ընկերութիւնը Սուրիայի մէջ ներդրումներ կատարելու եւ գործունէութիւն ծաւալելու իրաւունք պիտի ստանայ այնպիսի ուղղութիւններով, ինչպէս օրինակ՝ նաւթի հետախուզումը, նաւթավերամշակման գործարաններու կառուցումը եւ նաւթակազային ոլորտի ենթակառուցուածքներու զարգացումը։
 
 
 
Լրատուամիջոցներ եւ քաղաքականութիւն
 
 
Ատրպէյճանի մամուլի խորհրդի եւ «Ռոսիա սէկոտնեա»-ի հակասութիւնները
 
Ատրպէյճանի մամուլի խորհուրդը պատասխանած է Ռուսաստանի ժուռնալիստներու միութեան դիմումին.
 
«Sputnik Ատրպէյճան»-ի աշխատակիցները... ոչ մէկ կապ չունին լրագրութեան ոլորտին մէջ իրենց մասնագիտական պարտականութիւններուն կատարման հետ։
 
...նշուած անձերը համագործակցած են ՌԴ ԱԴԾ-ի հետ եւ գտնուած են Ատրպէյճանի մէջ՝ լրագրողական գործունէութեանը չվերաբերող յանձնարարութիւններ կատարելու նպատակով։
 
Անոնց ձերբակալութիւնը օրինական միջոց է՝ ձեռնարկուած գործող օրենսդրութեանը լիովին համապատասխան եւ իրաւական դաշտի շրջանակներուն մէջ։
 
«Ռոսիա սէկոտնեա» մեդիախմբի գլխաւոր տնօրէն Տմիտրի Կիսելեւը. «Ատրպէյճանի մամուլի խորհրդի մեղադրանքները Sputnik Ատրպէյճան-ի վերաբերեալ դատարկ են եւ անհիմն»։
 
Թրամփը լրատուամիջոցներուն մասին
 
«ԶԼՄ-ները կեղծ պատկեր կը ստեղծեն՝ անոնք ֆէյք են»։
 
«Ես իսկապէս կը հիանամ ազնիւ լրագրութեամբ, բայց անիկա շատ քիչ է։ Մենք անիկա գրեթէ չունինք։ Եւ որպէսզի կրկին Միացեալ Նահանգները մեծ դարձնենք, մենք գոնէ պէտք է հասնինք ազնուութեան աւելի մեծ տոկոսի, քան հիմա է»։
 
«Ոչ ոք չի հասկնար, թէ ինչո՛ւ է ինչ-որ մէկը պատմութիւններ հորինում, որ Պայտէնը լաւ տեսք ունենայ, մինչդեռ անիկա իրականութեան մէջ ակնյայտօրէն անգործունակ էր»։
 
 
 
Անվտանգութիւն եւ պաշտպանութիւն
 
 
Իսրայէլ-Սուրիա հանդիպում Բաքուի մէջ
 
Իսրայէլական Channel 13 հեռուստաալիքը կը յայտնէ, որ մօտ ապագային Իսրայէլի բարձրաստիճան ներկայացուցիչները Բաքուի մէջ պիտի հանդիպին Սուրիոյ բարձրաստիճան պաշտօնեաներուն հետ։
 
Քրտական խմբաւորումներու առաջնորդներու տեղափոխման հնարաւորութիւնը ԱՄՆ
 
Bloomberg-ը (հղում ընելով Թուրքիոյ մէջ ԱՄՆ դեսպանին եւ Սուրիոյ հարցերով հատուկ ներկայացուցիչ Թոմ Պառաքին). Վաշինկթոնը կը թոյլատրէ ՔՊԿ եւ YPG քրտական խմբաւորումներու առաջնորդներուն տեղափոխել ԱՄՆ, եթէ անիկա կը նպաստէ զինուած պայքարէն հրաժարելուն եւ խաղաղ քաղաքական կեանքին անցնելուն։
 
«Նման քայլերը պիտի օգնեն խուսափել Անկարայի եւ Դամասկոսի հետ առճակատումէն»։
 
«Սուրիոյ մէջ քրտերուն վերաինտեգրումը բարդ գործընթաց պիտի ըլլայ, բայց յուսամ, ապագային կողմերը կրնան փոխզիջումի հասնիլ»։
 
(ՔՊԿ-ն՝ ԱՄՆ-ի եւ ԵՄ-ի մէջ ահաբեկչական կազմակերպութիւն ճանչցուած, յայտարարած է ինքնալուծարման մասին՝ ըսելով, որ մտադիր է քրտական իրաւունքներուն հասնիլ խաղաղ միջոցներով)։
 
ԱՄՆ գլխաւոր դատախազը աշխատանքէն ազատած է Թրամփի դէմ գործերով զբաղող ԱՆ աշխատակիցներուն
 
ԱՄՆ գլխաւոր դատախազը աշխատանքէն ազատած է Արդարադատութեան նախարարութեան աշխատակիցներուն, որոնք աշխատած են Թրամփի դէմ ուղղուած գործերով։
 
 
 
Տեխնոլոկիա եւ արհեստական բանականութիւն
 
 
Միութենական պետութեան մէջ աւանդական արժեքներու վրայ հիմնուած ԱԲ ստեղծում
 
ՊԵԼՏԱ-ի փոխանցմամբ (հղում ընելով Միութենական պետութեան պետքարտուղար Սերգէյ Կլազեւին). Միութենական պետութեան մէջ պիտի ստեղծուի արհեստական բանականութիւն՝ հիմնուած աւանդական արժեքներուն վրայ եւ հասկանալի Պելառուսի եւ Ռուսաստանի բնակիչներուն համար։
 
Որոշ երիտասարդներ լիովին կ՚ապաւինին ԱԲ-ին ստեղծագործութեան մէջ, սակայն վերջին թեստերը ցոյց տուած են, որ արեւմտեան ԱԲ-ները կրնան ցուցաբերել ռասիզմ եւ նացիզմ։ Ուստի կարեւոր է զգուշօրէն վերաբերուիլ ԱԲ-ի մէջ դրուած արժեքներուն։
 
Կենդանիներու հետ շփման հնարաւորութիւն ԱԲ-ի միջոցով
 
The Guardian-ը կը գրէ, որ մարդիկ կրնան շփուիլ ընտանի կենդանիներուն հետ՝ շնորհիւ ԱԲ-ի։ Անասնաբոյժները, նիւրակենսաբանները, փիլիսոփաները, հոգեբանները եւ այլ մասնագէտներ նիւրացանցերուն պիտի սորվեցնեն վերլուծել կենդանիներու սովորութիւնները։
 
 
 
Աւիացիոն պատահարներ
 
 
Boeing 787 Dreamliner-ի վթար
 
BBC-ն կը յայտնէ, որ Air India աւիաընկերութեան Boeing 787 Dreamliner ինքնաթիռի վթարի նախնական զեկոյցին մէջ նշուած է, որ վառելքի մատակարարումը անջատուած է եղած։
 
Հնդկաստանի Աւիացիոն միջադէպերու հետաքննութեան բիւրոյի 15 էջանոց զեկոյցին մէջ ըսուած է, որ թռիչքէն անմիջապէս ետք վառելքի մատակարարման երկու անջատիչներն ալ «cut off» (այսինքն՝ «անջատուած») դիրքի են բերուած «run» (այսինքն՝ «աշխատող») դիրքէն։
 
Այս անջատիչները կ՚օգտագործուին շարժիչները գործարկելու եւ կանգնեցնելու համար, երբ ինքնաթիռը գետինի վրայ է։
 
Թռիչքի վերջին ակնթարթներուն օդաչուներուն միջեւ խօսակցութեան ձայնագրութեան մէջ կը լսուի, թէ ինչպէս է անոնցմէ մէկը միւսին կը հարցնէ, թէ ինչո՛ւ է անիկա «սեղմած cut-off»։ Երկրորդ օդաչուն կը պատասխանէ, որ այդ չէ ըրած։
 
Այս խօսակցութենէն ետք անջատիչները տեղափոխուած են այն դիրք, որուն մէջ անոնք պէտք է ըլլան թռիչքի ընթացքին։ Ինքնաթիռի անկման պահուն մէկ շարժիչն արդէն հզօրութիւն կը հաւաքէր, իսկ երկրորդը գործարկուած էր, բայց դեռ հզօրութիւն չէր հաւաքեր։
 
Reuters-ը կը նշէ, որ զեկոյցը նոր հարցեր կ՚առաջացնէ վառելքի մատակարարման կարեւոր անջատիչներու տեղադրման վերաբերեալ, բայց միաժամանակ կ՚ենթադրուի, որ Boeing-ը եւ շարժիչներու արտադրողը որեւէ ակնյայտ պատասխանատուութիւն չեն կրեր աղէտին համար։
 
 
 
Առողջապահութիւն
 
 
Օրկաններու փոխպատուաստում Կիեւի «Օխմատտիտ»-ի մէջ
 
Կիեւի «Օխմատտիտ» հիւանդանոցի փոխպատուաստողները առաջին անգամ երեք այլ երեխաներու փոխպատուաստած են ուղեղի մահը արձանագրուած աղջկան մը օրկանները։ Վիրահատած են հրետակոծութեան տակ։
 
Հետմահու տոնորութեան համաձայնութիւն տուող ծնողներուն հերոսական որոշման շնորհիւ երեք երեխայի կեանք փրկուած է. 16-ամեայ աղջկան փոխպատուաստուած է լեարդ, 14-ամեայ տղային՝ երիկամներ, իսկ 12-ամեայ աղջկան՝ սիրտ։ Անոնց համար սա կենդանի մնալու միակ հնարաւորութիւնն էր։
 
 
 
Մշակոյթ
 
 
«Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատօն Երեւանի մէջ
 
Երեւանի քաղաքապետարանը կը յայտնէ, որ Յուլիս 13-ին Երեւանի մէջ կը մեկնարկի հեղինակաւոր «Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատօնը։
 
Մէկ շաբաթով մայրաքաղաքը պիտի դառնայ համաշխարհային կինեմատոկրաֆիոյ կեդրոն՝ հիւրընկալելով տասնեակ յայտնի ռեժիսորներու, փրոտիւսերներու, դերասաններու եւ արուեստի ներկայացուցիչներու։
  -   Լուրեր