ԵՐԵՎԱՆ, 15 ՓԵՏՐՈՒԱՐԻ, ՆՈՅԵԱՆ ՏԱՊԱՆ: Փետրուարի 15-ին Հայաստանի ազգային գրադարանում «Յակոբ Մեղապարտ» մեդալ եւ շնորհակալագրեր յանձնուեցին թուրք իրաւապաշտպան եւ հրատարակիչ Ռագիբ Զարաքօլուին: Ինչպէս նոյն օրը տեղի ունեցած ասուլիսում նշեց թուրքագետ Արտակ Շաքարեանը, իրաւապաշտպանն այն սակաւաթիւ թուրքերից է, ով պայքարում է Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման համար: Նշուեց նաեւ, որ իրաւապաշտպանի գործունէութեան պատճառով նրա դէմ մի քանի դատական հայց է ներկայացուել տխրահռչակ 301-րդ յօդուածով: Թուրք իրավապաշտպանը յայտարարեց, որ ըստ Մարդու իրաւունքների պաշտպանների յանձնաժողովի, որի ներկայացուցիչն է ինքը, 1915թ.-ի իրադարձութիւնները լիովին տեղավորվում են միջազգային բոլոր պայմանագրերով ամրագրուած «ցեղասպանութիւն» հասկացութեան մէջ: Ռ.Զարաքօլուն նշեց նաեւ, որ «մարդու իրաւունքների խախտումը Թուրքիայում առաջնահերթ երեւում է Հայոց ցեղասպանութիւնը չճանաչելու իրողությունից»: Նա լրագրողներին յայտնեց, որ Հայոց ցեղասպանութեան մասին առաջին անգամ լսել է իր մորից, երբ դեռ մանուկ է եղել: Մայրը, խօսելով հայերի կրած տառապանքների մասին, ասել է. «Ներսում մենք ենք լալիս, դրսում` հայերը»: Ըստ իրաւապաշտպանի, Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումը խղճի պարտաւորութիւն է, այն Թուրքիային չի նվաստացնի, այլ հակառակը` կբարձրացնի: «Ես հաւատում եմ, որ դա մի օր տեղի կունենայ»,- ասաց նա: Պուրքիայի համար Հայոց ցեղասպանութիւնը ճանաչելու առաջին արգելքն, ըստ նրա, գաղափարախօսական է, երկրորդը` հոգեբանական, երրորդը` ֆինանսական փոխհատուցումների հարցն է: Ռ.Զարաքօլուն այն կարծիքին է, որ նոյնիսկ եթէ Հայաստանն ու Թուրքիան հասնեն ինչ-որ պայմանաւորուածութեան, նրանք չեն կարող արգելել Հայաստանում կամ Սփիւռքում բնակուող օսմանեան կայսրութեան հայազգի նախկին հպատակներին կամ նրանց ժառանգներին իրենց իրաւունքները պահանջել Թուրքիայից: Հայ-թուրքական յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացում պաշտօնական երկխոսությունից առաւել թուրք իրավապաշտպանը կարեւորում է քաղաքացիական հասարակութեան երկխօսութիւնը եւ հաւատում, որ հենց վերջինս կարող է արդիւնք տալ: Իսկ ցեղասպանութեան հարցով պատմաբանների հայ-թուրքական յանձնաժողով ստեղծելու կապակցութեամբ թուրք իրավապաշտպանը նկատեց. «Այն ժամանակ, երբ մերժողականությունը պաշտօնական պետական գաղափարախօսութեան մաս է կազմում, պատմաբանները չեն կարող քննարկել այդ հարցը այդ տեսանկիւնից»:

---