Սեպտեմբերի 14-15-ին Ստրասբուրգում կայացաւ նորաստեղծ Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովի լիագումար նիստը: Նախատեսուած էր ընդունել քաղաքական յանձնաժողովի կողմից պատրաստուած զեկոյցը, որը ներկայացուելու էր սեպտեմբերի վերջին Վարշաւայում կայանալիք Արեւելեան գործընկերութեան գագաթաժողովին: սեպտեմբերի 14-ի Եվրանեսթի յանձնաժողովների նիստերը, ուր պէտք է հաստատուէին յանձնաժողովների կարծիքները հիմնական զեկոյցի մասին, ինչպէս նաեւ յաջորդ օրուայ լիագումար նիստը պարզ դարձրեցին, որ Եվրանեսթի արեւմտեան եւ արեւելեան բաղադրիչների, արեւելեան գործընկերների պատուիրակութիւնների, ինչպէս նաեւ Եւրախորհրդարանի տարբեր քաղաքական խմբակցութիւնների միջեւ եղած տարաձայնութիւնները Եվրանեսթի գործընկերութեան սկզբունքների, օրակարգի եւ ապագայ նպատակների շուրջ դեռեւս ամբողջութեամբ յաղթահարուած չեն: Հայաստանի խոհրդարանական պատուիրակութիւնն ամէն ջանք գործադրեց դժուարին հարցերում համախոհութեան եզրեր գտնելու համար: Արդիւնքում երեք յանձնաժողովներից համաձայնեցուած կարծիքի վերջնական քուէարկութեան եւ հաստատման կարողացաւ հասնել միայն Սոցիալական, կրթամշակութային եւ քաղաքացիական հասարակութեան հարցերի յանձնաժողովը, որի համանախագահներին` ՀՀ ԱԺ պատգամաւոր Արտակ Զաքարեանին եւ Եւրախորհրդարանի պատգամաւոր Լաիմայ Լուսիա Անդրիկիենէին յաջողուեց կառուցողական մթնոոլորտ ստեղծելով հասնել յաջողութեան: սակայն լիագումար նիստը պարզորոշ կերպով ցոյց տուեց, որ փոխզիջման քաղաքական արուեստը որոշ պատուիրակութիւնների համար դեռեւս անընկալելի եւ խորթ աշխատաոճ է: Լիագումարի ընթացքում որոշ արեւելեան գործընկերների կողմից փորձ արուեց շրջանցել հայկական պատուիրակութեան պահանջը` հիմնական զեկոյցում տարածքային ամբողջականութեան եւ սահմանների անձեռնամխելիութեան հետ մէկտեղ ամրագրել ազգերի ինքնորոշման եւ միջազգային յարաբերութիւններում ուժի չկիրառման սկզբունքները: Վիճելի պարբերութիւնը տեքստից ընդհանրապէս հանելու եւրոպական պատգամաւորների առաջարկն արժանացաւ ադրբեջանական եւ վրացական պատուիրակութիւնների այն աստիճան բուռն դիմադրութեան, որ հայկական պատուիրակութեան պատրաստակամութիւնըª եւս մէկ զիջման գնալ, ազգերի ինքնորոշման սկզբունքի փոխարէն յիշատակելով ազատ կամարտայայտութեան իրաւունք, դարձաւ անիմաստ: Հայաստանի համար անընդունելի բանաձեւը քուէարկութեան դնելուն ընդդիմանալով` մեր պատուիրակութիւնը հարցի յետագայ քննարկումը տեղափոխեց Եվրանեսթի Բիւրոյ: նշենք, որ այդ փուլում անհրաժեշտ ճկունութիւն ապահովող ձեւակերպումների շուրջ ընդհանուր համաձայնութեան հասնելու հաւանականութիւնը բաւականին մեծ էր, սակայն հայական պատուիրակութեան կառուցողական մօտեցումները, Արեւելեան գործընկերութեան խորհրդարանական ձեւաչափում համագործակցային եւ փոխզիջումային մթնոլորտ ստեղծելու պատրաստակամութիւնը որոշ պատուիրակութիւններ փորձեցին չարաշահել, ինչի արդիւնքում հայկական պատուիրակութիւնը ստիպուած եղաւ պահանջել կոնսեսուս£ արդիւնքում զեկոյցը չընդունուեց եւ կոնսեսուսը խաթարուեց ադրբեջական եւ վրացական պատուիրակութիւնների ոչ կառուցողական գործելաոճի պատճառով£ ափսոսանքով արձանագրում ենք, որ իրականութիւն դարձան ՀՀ ԱԺ պատուիրակութեան կանխատեսումներն առ այն, որ Եվրանեսթի որոշ պատուիրակութիւններ չեն կարողանալու խուսափել այդ կազմակերպութիւնը անպտուղ բանավէճերի բեմահարթակ դարձնելու գայթակղութիւնից` շեղելով Եվրանեսթը իր հիմնական նպատակիցª արեւելեան գործընկերների եւրոպական ինտէգրացիայից: Այդուհանդերձ, արձանագրենք նաեւ, բոլոր նրանք, ովքեր թիւրիմացաբար կարծում էին, թէ հայկական պատուիրակութեանը հնարաւոր է պարտադրել մեր ազգային շահերին հակասող զիջումներ, ստիպուած կը լինեն հետայսու վերանայել ?փոխզիջում? հասկացութիւնը միակողմանի զիջումով նենգափոխելու իրենց միտումները: «եվրանեսթէ խորհրդարանական Վեհաժողովի հայկական պատուիրակութիւն

---