ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ 2006 ԹՎԱԿԱՆԻ ՆՈԲԵԼՅԱՆ ՄՐՑԱՆԱԿԻՆ ԱՐԺԱՆԱՑԱՎ
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՃԱՆԱՉԱԾ ԹՈՒՐՔ ԳՐՈՂ ՕՐՀԱՆ ՓԱՄՈՒԿԸ
12-10-2006 17:17:00 | Շվեդիա | Միջազգային
ՍՏՈԿՀՈԼՄ, 12 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ, ՆՈՅՅԱՆ ՏԱՊԱՆ: Շվեդիայում
հայտարարվել է 2006 թվականի գրականության Նոբելյան մրցանակի
դափնեկրի անունը: Այն շնորհվել է թուրք գրող Օրհան Փամուկին «իր
մելամաղձոտ քաղաքի հոգու որոնումների» համար: Նա կստանա մոտ 1,1
մլն. դոլար:
Օրհան Փամուկը (ծնվել է 1952 թվականի հունիսի 7-ին
Ստամբուլում) ժամանակակից թուրք գրող է, պոստմոդեռնիզմի
ներկայացուցիչ, թուրքական մի քանի գրական մրցանակների դափնեկիր:
Հայտնի է ինչպես Թուրքիայում, այնպես էլ արտասահմանում, նրա
ստեղծագործությունները թարգմանվել են ավելի քան քառասուն
լեզուներով,- հաղորդվում է Wikipedia կայքում:
Գրողը չի թաքցնում իր քաղաքացիական դիրքորոշումը Հայոց
ցեղասպանության եւ Թուրքիայում քրդերի խտրականության առնչությամբ,
որի առթիվ թուրքական կառավարությունը նրան դատի է տվել: Անցած
տարվա վերջին Ստամբուլի դատարանը, որտեղ ապրում է գրողը, Փամուկի
համար պահանջել է 6-ից մինչեւ 36 ամիս բանտարկություն Թուրքիայի ՔՕ
հոդվածների հիման վրա երկրի «հրապարակային սեւացման համար»:
2006 թվականի հուլիսին Ստամբուլի դատարանը արդարացրեց գրողին,
որ մեղադրվում էր «թուրք ազգին բարոյական վնաս հասցնելու» համար:
Գրողի դեմ մեղադրանք առաջադրելու համար առիթ էր դարձել նրա
հարցազրույցը շվեյցարական Tages Anzeiqer թերթին, որ հրապարակվել
էր անցած տարվա փետրվարին:
«Երեսուն հազար քրդեր եւ մոտ մեկ միլիոն հայեր են սպանվել այս
հողերի վրա, եւ ոչ ոք, բացի ինձնից, չի համարձակվում այդ մասին
խոսել»,- հայտարարեց գրողը: Իր այս բառերը բացասական արձագանք են
առաջացրել թուրքական քաղաքական շրջանակներում, նախ եւ առաջ
ազգայնական: Թուրքիան ավանդաբար ժխտում է 1915 թվականին մոտ
մեկուկես միլիոն հայերի զանգվածային ոչնչացման մեղադրանքները:
Փամուկի դատավարությանը հետեւում էր Եվրոպական միությունը,
որտեղ հայտարարում էին, որ գրողի նկատմամբ դատավարությունը մարդու
իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի խախտում է: Անցած տարվա
դեկտեմբերին Փամուկին աջակցություն հայտնեցին մի խումբ
աշխարհահռչակ գրողներ, այդ թվում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
Խոսե Սարամագոն, Գաբրիել Գարսիա Մարկեսը եւ Գյունտեր Գրոսը: